رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) استان اصفهان روز چهارشنبه و در نشست خبری با اصحاب رسانه، عملکرد پنجماهه نخست سال ۱۴۰۴ را تشریح کرد. طبق اعلام رئیس پلیس فتا استان، در این مدت بیش از ۶۳۰۰ جرم سایبری ثبت شده که منجر به شناسایی و دستگیری ۶۵۲ مرد و ۲۳۲ زن شده است. میزان موفقیت در کشف جرایم سایبری ۹۴ درصد بوده، آماری که به گفته پلیس، رکوردی شاخص در سطح کشور است. سرهنگ «نعمت ا… طاهر پور» همچنین گفت که ۲۷۳۷ فقره جرم یابی به صورت پیشدستانه در ۵ ماه اول سال توسط فتا استان ثبت شده است.
- کلاهبرداری اینترنتی؛ صدرنشین جرایم
کلاهبرداری اینترنتی با سهم ۴۰ درصد از کل جرایم سایبری در صدر قرار دارد. این جرایم غالباً شامل خریدهای اینترنتی خارج از قوانین و سایتهای غیرمجاز است که موجب از دست رفتن سرمایه شهروندان میشود. پس از آن، برداشتهای غیرمجاز اینترنتی با ۳۰ درصد سهم قرار دارد که معمولاً از طریق لینکهای آلوده و پیامکهای فیشینگ صورت میگیرد و مجرمان به دستگاههای قربانیان دسترسی پیدا میکنند.
مزاحمتها، نشر اکاذیب و دسترسی غیرمجاز در رده های بعدی جرایم اینترنتی پرشمار قرار می گیرند. به گفته سرهنگ طاهرپور؛ مزاحمت اینترنتی: ۴ درصد، دسترسی غیرمجاز به دادهها و سامانهها: ۶ درصد و نشر اکاذیب و هتک حیثیت: ۴ درصد در ررده های بعدی هستند.
رئیس پلیس فتا استان اصفهان همچنین هشدار داد که بسیاری از شهروندان تصور میکنند ارتکاب جرم در شبکههای اجتماعی خارجی یا پیامرسانهای خارجی قابل پیگرد نیست، در حالی که این جرایم تحت پیگرد قانونی قرار میگیرند و مرتکبان شناسایی و دستگیر میشوند.
- اما راهکارهای پیشگیری چیست؟
سرهنگ طاهرپور چند توصیه ساده اما بسیار پرفایده دارد: «هیچ لینک ناشناس یا مشکوکی را باز نکنید»، همچنین خریدهای اینترنتی را فقط از سایتهای مجاز و دارای نماد اعتماد انجام دهید. پرداختها را از طریق درگاه امن سایتها انجام دهید وکارت بانکی برای خریدهای محدود و مشخص استفاده شود و رمز کارت به کسی داده نشود. همچنین شهروندان می توانند از کانال خبرگزاری پلیس فتا اصفهان در اپلیکیشن ایتا استفاده کنند که آموزشهای کاربردی و پیشگیرانه در اختیار آنها قرار میدهد.
- رمزارزها و اسکیمر کارتهای بانکی
یکی از خبرنگاران در این نشست، درباره معاملات رمزارز و خطرات ایجاد ارزهای جعلی هم سئوال پرسید. همچنین درباره جرایم اسکیمر (کپی غیرمجاز کارتها) هم سئوال شد. سرهنگ طاهرپور درباره فعالیتهای رمزارزی گفت: برخی افراد با ایجاد ارزهای دیجیتال جعلی یا معاملات غیرمجاز، اموال مردم را به یغما میبرند. پلیس فتا بهطور مستقیم در عملیات ماینینگ رمزارز ورود نمیکند؛ اما رئیس پلیس فتا استان درباره معاملات و خرید و فروش این ارزها در فضای مجازی هشدار داد و بر ضرورت رعایت نکات امنیتی تأکید کرد.
درخصوص کلاهبرداری اسکیمرکارتها هم که معمولاً توسط فروشندگان دورهگرد یا برخی اپراتورهای پمپ بنزین انجام میشود که کارت بانکی مشتری را کپی کرده و از حساب وی برداشت غیرمجاز انجام میدهند، پلیس راهکارهایی برای کاهش خسارت یا جلوگیری از این اتفاق داشت:
-استفاده از کارت با موجودی محدود برای خریدهای نقدی
-کشیدن کارت توسط خود مشتری و وارد کردن رمز بدون مشاهده دیگران
-خودداری از تحویل کارت یا رمز به فروشنده
* پیگیری قانونی شکایات سایبری
رئیس پلیس فتا استان اصفهان در ادامه توضیح داد که شکایات کلاهبرداری اینترنتی باید از طریق دفاتر خدمات قضایی محل سکونت ثبت شود. فرایند اولیه رسیدگی توسط پلیس فتا انجام میشود و در موارد استثنایی حضور شاکی در مرجع قضایی لازم است. هدف این است که تا حد امکان، مراجعه مستقیم شهروندان به دادگستری حذف شود.
- پلیس فتا در خط مقدم فضای مجازی
سرهنگ طاهرپور با تأکید بر افزایش روزافزون تهدیدها و کلاهبرداریها در فضای مجازی، گفت: «ما به صورت ۲۴ ساعته فضا را رصد میکنیم و حتی اگر شکایت مستقیمی ثبت نشود، با رصد جرایم اینترنتی، پیگیریهای لازم انجام میشود.» او اضافه کرد که آگاهی و آموزش کاربران، به ویژه والدین و نوجوانان، نقش مهمی در پیشگیری از جرایم سایبری دارد و مقابله با سوءاستفادهها تنها محدود به اقدامات قضایی نیست.
- پلیس مظلوم واقع شده
سرهنگ طاهرپور در پاسخ به سئوال خبرنگار «زاینده رود» در این خصوص که چرا به نظر می رسد همت و پیگیری ای که پلیس در برخی حوزه های تخلف مثل «کشف حجاب» دارد، در برخی حوزه ها مثل همین جرایم اینترنتی و هک حساب بانکی مردم و… ندارد یا حداقل به نظر می رسد سرعت عمل کمتری دارد؟ گفت: «این طور نیست. پلیس واقعاً مظلوم است. و البته بین پلیس فتا با پلیسی که در میدان است و تلاش هایش دیده می شود فرق هست. همکار ما پشت سیستم نشسته و طبیعتاً دیده نمی شود. تلاش و مجاهدت پلیس فتا شاید کمتر به چشم می آید چون همکاران ما مثل افسر پلیس در میدان نیستند که دیده بشوند اما شبانه روز در حال تلاش هستند و شاهد آن هم کاهش جرایم اینترنتی و ترس خلافکاران است. خیلی وقت ها تلاش کارشناسان ما در فتا دیده نمی شود و مجاهدت های آنها خاموش است. گاهی کار برای ما در فتا به جایی می رسد که از نظر عملکرد مغز به اصطلاح قفل می کنیم چون کار پیچیده است و درگیری ذهنی زیادی دارد. من ادعا نمی کنم ۱۰۰ در صد به اهدافمان رسیده ایم اما تلاش می کنیم به نقطه ایده آل مطلوب برسیم و آمار هم همین را نشان می دهد.»
- خرید و فروش غیرمجاز دارو و اعضای بدن؛ هشدار پلیس فتا
در ادامه یکی از خبرنگاران درباره خرید و فروش دارو و حتی اعضای بدن به شکل غیرقانونی در اینترنت و اینکه حتی شاهد تبلیغ فروش چشم و سایر اعضای بدن پرسید که رئیس پلیس فتا استان تأکید کرد پلیس این فضا را کاملاً رصد می کند و نمونه هایی که دیده می شود هم باید به پلیس گزارش شود. طاهرپور همچنین تأکید کرد که این اقدام مصداق «کلاهبرداری» است و اگر با چنین پدیده ای در فضای مجازی مواجه شدیم شک نکنیم که کلاهبرداری است.
- سایت دیوار و نظارتی که نیست
یکی از پرتکرارترین سئوالات خبرنگاران درخصوص تخلفات و عدم نظارت بر سایت های خرید و فروش کالا بود. سرهنگ طاهرپور در این خصوص هم گفت که پلیس هم به برخی رویه ها در این باره انتقاد دارد و می گوید که آگهی ها باید نظارت دقیق تری بشوند و از فیلترهای سختگیرانه تری برای انتشار رد بشوند که البته این اتفاق می افتد اما باید شرایط به سمت و سوی ایده آل تری برود. طاهرپور اشاره کرد که برخی از این سایت ها در ابتدای کار نظارت شدیدی دارند اما کم کم که رشد می کنند و درآمدشان بالاتر می رود و به سمت و سوی تجاری شدن می روند، از میزان نظارتشان هم کاسته می شود و بیشتر جنبه درآمدزایی برایشان اهمیت پیدا می کند.
- اقدامات فتا چقدر بازدارنده است؟
یکی از خبرنگاران حاضر در نشست این موضوع را مطرح کرد که با وجود تمام تلاش های پلیس فتا اما به نظر می رسد این اقدامات بازدارندگی کافی ندارد. سرهنگ طاهرپور در این باره گفت: «مثل این است که بگوییم چون ماشین ها تصادف می کنند پس اقدامات پلیس راهور بازدارندگی ندارد. بله قبول؛ می توانیم بگوییم بازدارندگی نداشته اما آیا این می تواند قطعی باشد یا نسبی؟ خب نسبی است؛ ولی آیا واقعاً این منصفانه است و عادلانه است که بگویم چون مثلاً خودرو در خیابان تصادف می کند، پس پلیس راه مؤثر عمل نکرده است؟ نمیتوانیم اینطور قضاوت کنیم.»
- اهمیت آگاه سازی نسل کودک و نوجوان به خطرات فضای سایبری
رئیس پلیس فتا استان اصفهان درباره اهمیت آموزش و آگاهسازی نسل کودک، نوجوان و جوان در فضای سایبری و نقش آموزش و پرورش در این باره که یکی از خبرنگاران در این باره پرسید هم گفت: «بحث همکاری آموزش و پرورش با پلیس فتا موضوعی جداگانه است؛ اما ما در فتا منتظر همکاری آنها نمیمانیم و وارد مدارس میشویم. بهویژه در مدارس متوسطه به بالا، اقدامات آموزشی و پیشگیرانه خود را انجام میدهیم. توان ما محدود است اما در حد توان، فعالیت میکنیم.» سرهنگ طاهرپور با تأکید بر اهمیت فرهنگسازی در فضای مجازی اضافه کرد: «فضای سایبری بخش جداییناپذیر زندگی اجتماعی ماست و گریزی از آن وجود ندارد؛ بنابراین باید آموزش و فرهنگسازی استفاده صحیح از اینترنت و فضای مجازی را در معادلات اجتماعی افزایش دهیم. همچنین سواد رسانهای اهمیت بالایی دارد، زیرا کاربران باید بتوانند محتوای درست را از نادرست تشخیص دهند و از گمراهی در حوزههای محتوایی، تجاری و مالی جلوگیری کنند.» او همچنین از تمامی ارگانها و نهادها خواست که از ظرفیت کارشناسان پلیس فتا استفاده کنند و تأکید کرد: «پلیس فتا همیشه خدمتگزار مردم است و در حد توان با اشتیاق پاسخگوی درخواستها خواهد بود. کارشناسان مرکز مشاوره ما دارای مجوز هستند و میتوانند از این ظرفیت برای آموزش دانشآموزان، دانشجویان و خانوادهها استفاده کنند.» در پایان، رئیس پلیس فتا استان اصفهان از رسانهها خواست که تجربهها و هشدارهای خود را در قالب آموزش و پیشگیری به جامعه منتقل کنند، زیرا تجربههای شخصی افراد میتواند تأثیرگذاری بیشتری در افزایش آگاهی جامعه داشته باشد.
پریا پارسادوست
