عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه اربعین، حرکت و علاقه‌ای مردمی برای شناخت بیشتر و بهتر عظمت امام حسین(ع) است و محدود به مسلمانان نیست، گفت: باید اربعین را در یک پهنه انسانی و نه اسلامی و فرقه‌ای گسترش دهیم؛ یعنی بگوییم امام حسین(ع) متعلق به کل بشریت است که با هر فرقه‌ای می‌توانند از وجود نورانی آن حضرت پیام بگیرند و زندگی خود را هر روز بهتر از روز قبل بسازند.
حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی سپاهی اظهار کرد: هنگامی که از رهبر معروف هند پرسیدند که «چطور در برابر استعمار و استثمار نیروهای بریتانیای کبیر آن زمان ایستادگی کردید؟» پاسخ داد که «از امام حسینِ مسلمانان الهام گرفتم.» منظور او این بود که در برابر ظلم باید به مردم آگاهی بخشید و ایستادگی کرد. بنابراین زمانی که بحث امام حسین(ع) را مطرح می‌کنیم در فراسوی قلمروهای سرزمینی و عقیدتی و در یک پهنای بسیار وسیع است که گونه‌های مختلفی از عقاید، ادیان و فرقه‌های گوناگون را در بر می‌گیرد که اشتراک همه این موارد در نبرد با فقر و ظلم است.
او خاطرنشان کرد: اربعین، حرکت و علاقه‌ای مردمی برای شناخت بیشتر و بهتر عظمت امام حسین(ع) است و محدود به مسلمانان نیست، بنابراین اگر اربعین به مناسکی سیاسی تبدیل شود بسیاری از مردم تصور خواهند کرد که عده‌ای برای تقویت خود از این مناسک بهره‌برداری می‌کنند که روا و جایز نیست؛ زیرا حرکت امام حسین(ع) حرکتی انسانی و حاوی پیام برای تمام بشریت بوده است. هدف اصلی آن حضرت، مبارزه با ظلم بود. پیام امام حسین(ع) این است که اگر در نقطه‌ای از جهان، جریان و ظلمی برقرار بود و حقوق مردم را نادیده گرفتند باید به مبارزه پرداخت.
سپاهی اضافه کرد: به نظر می‌رسد که پتانسیل بسیارقوی در اجتماع اربعین وجود دارد، اما باید توجه داشت که افراد از چه جهتی به این قضیه نگاه می‌کنند؟ آیا پیام اربعین که مبارزه با ظلم است به همه‌جا رسیده است؟ آیا پیام جوهری و کانونی اربعین ترویج پیدا کرده است؟ آیا این پیام، جایگاهی در شبکه‌های رسانه‌ای دنیا کسب کرده است؟
او با اشاره به دیدگاه جامعه اسلامی و جهانی درباره راهپیمایی اربعین، تصریح کرد: اربعین را می‌توان از جهات مختلفی مورد بررسی قرار داد و اگر نقطه‌نظر این باشد که آیا اربعین در عرصه بین‌المللی جایگاه خود را پیدا کرده است؟ دراین‌باره باید گفت این موضوع که اربعین در ایران به‌طور طبیعی در صدا وسیما و فضای مجازی انعکاس گسترده پیدا می‌کند شاید گمان شود که در شبکه‌های رسانه‌ای دنیا نیز به همین‌گونه مطرح است، اما این‌گونه نیست و رسیدن به این جایگاه نیازمندِ کاری جدی، هنری و نفوذ در سازمان نظام بین‌المللی است.
فرهنگ اربعین را در مراودات و سیاست‌های کلان نشان دهیم
این مدرس دانشگاه ادامه داد: اضافه کرد: سال‌ها و قرن‌ها زمان می‌بَرَد تا اربعین به یک جریان جهانی تبدیل شود و مسلمانانی که در این زمینه گام برمی‌دارند قطعاً کسانی خواهند بود که دستی در علم، فهم و جریان روشنفکری دارند، چراکه در غیر این‌صورت بسیاری از افرادی که شرکت می‌کنند، چه بسا از فرهنگ ناب و جوهره اصلی اربعین غافل باشند. البته رنگ و بوی حاکم بر جریان اربعین، طبیعتاً بر خلق و خو، رفتار و منش افراد موثر است و آن‌ها را به سمت حسینی بودن سوق می‌دهد.
او عظمت حرکت امام حسین(ع) را به آب حیات‌نابی تشبیه و تصریح کرد: این آب حیاتِ ناب در جوهره وجود افراد جریان می‌یابد؛ البته این آب حیات باید در طول زندگی، بر ما حاکم باشد وگرنه اینکه فقط در طول راهپیمایی انسان خوبی باشیم دور از مرام امام حسین(ع) است. امیدواریم سال به سال و با عنایتی که آن حضرت خواهند داشت، این حرکت در کل جهان به اقدامی ظلم‌ستیز تبدیل شود و زمینه را برای برقراری یک جامعه آرمانی مهدوی فراهم آورد. صفت بارز این جامعه مهدوی، حضور انسان کاملی است که به اراده الهی و با تکیه بر توانمندی‌های خود و مردم زمانه، شعار عدالت را سر می‌دهد و در این راه از تمام جان، مال و حیثیت خود مایه می‌گذارد. امیدوارم راهپیمایی اربعین مانند سیلابی این خلق و خو را در مردم نهادینه کند، چراکه اگر بتوانیم به طور اصولی و منطقی اراده کنیم و خود را به زلف حقیقی امامت و شهادت امام حسین(ع) گره بزنیم و اعلام کنیم که پیام شهادت را گرفته‌ایم و سختی‌ها را تحمل کرده و پیام امام حسین(ع) را انتقال داده و مردم نیز به معنای واقعی کلمه به آن علاقمند شوند و به فراتر از مرزها دست پیدا کنیم، قطعاً اثرات خود را خواهد گذاشت.
عضو هیئت علمی دانشکده معارف دانشگاه اصفهان افزود: بهترین راه برای ترویج فرهنگ اربعین این است که ابتدا در زندگی شخصی و روزمره خودمان به این فرهنگ دست پیدا کنیم، نه اینکه فقط در زمانی که در ارهپیمایی اربعین حضور داریم این‌گونه برخورد کنیم. اگر افرادِ حاضر در این راهپیمایی‌ها موفق موفق به حفظ این روحیه شوند این فرهنگ خود به خود نفوذ می‌کند. باید بتوان فرهنگ اربعین را در مراودات و سیاست‌های کلان خود نشان داد. بهترین راه این است که مانند امام حسین(ع) با رفتار خود این حرکت و حقیقت را جاودانه کنیم. وقتی که امام حسین(ع) برای از بین بردن ظلم حاضر به انجام این حجم از فداکاری می‌شود درواقع حامل این پیام برای همه افراد است که برای از بین بردن ظلم باید فداکارانه عمل کرد.
عضو هیئت علمی دانشکده معارف دانشگاه اصفهان در ادامه خاطرنشان کرد: اگر دقت کنیم در ادبیات دینی و قرآنیِ ما نیز فرموده‌اند که «در من یعنی امام حسین(ع)، برای شما الگو است و برای شما ای مردم، در رسول خدا، الگویی حُسن وجود دارد» که منظور، کردار و رفتار، نیک‌اندیشی، نیک‌خواهی، نیک‌پسندی و نیک‌خواهی پیامبر(ص) است که تمام این موارد می‌تواند تابلوی راهنمایی برای طی کردن مسیر باشد. یکی از نکات جالب توجه این است که این افراد از دنیازدگی، پول‌پرستی و مقام‌پرستی دور بودند و حقایق را برای مردم بیان می‌کردند و صادقانه در راه مبارزه با ظلم حرکت می‌کردند؛ البته در عین حال برای نفوذ به دنیا باید ساختار هنری خود را نیز نشان دهیم.
اربعین حرکتی عظیم، مردمی و نمادی از اجتماع باشکوه است
او بیان کرد: باید کتاب نوشت و به زبان‌های مختلف ترجمه کرد، کانال‌های مختلف ایجاد کرد، از شخصیت‌ها با گویش و افکار مختلف استفاده کرد و هنر را به نمایش گذاشت. از این طریق می‌توان جامعیت اربعین که به جامعیت وجودی امام حسین(ع) و شهدای کربلا گره خورده است را مانند تابلویی مقابل چشم‌های بصیر و آگاه مردم قرار دهد و آن‌ها را سیراب کند.
سپاهی در ارتباط با ضرورت پررنگ جلوه دادن اربعین نیز بیان کرد: شخصاً معتقدم که باید این واقعه را به پهنه جهان اسلام ببریم و از نگاه فرقه‌ای به آن بپرهیزیم تا بتوانیم آن را در جهان اسلام به نیرویی عظیم با پیام مبارزه با ظلم مبدل کنیم. اربعین حرکتی عظیم، مردمی و نمادی از اجتماعی باشکوه است که مردم می‌توانند در کنار یکدیگر تغییراتی ایجاد کنند. در گذشته نیز چنین مواردی با شکلی متفاوت وجود داشته، اما اکنون به دلیل ایجاد اتحاد میان دو ملت، بهتر مشخص شده است و این موضوع از این جهت که بتوانیم فرهنگ امام حسین(ع) را جهانی کنیم بسیار حائز اهمیت است، اما باید به خطرات نیز توجه داشته باشیم یعنی فقط یک کارکرد سیاسی از آن برداشت نکنیم.
او کربلا را نماد و آیینه تمام‌نمای مکتب حسینی دانست و اظهار کرد: کربلا به معنای مکتب نبوت است؛ یعنی امام حسین(ع) آیینه تمام خلقیاتی است که پیامبر(ص) توسط وحی برای مردم ارائه کرد و مردم از آن‌ها الگوگیری کردند تا به زندگی بهتری دست پیدا کنند. نباید این موارد را به کارکردی موقت و سیاسی تبدیل کنیم که بگویند شیعه قصد به رخ کشیدن خود را دارد. پیام اربعین به این معنی است که همه ما انسان‌ها می‌توانیم به منظور پاک کردن دنیا از آلودگی‌ها و بر مبنای خلقیاتِ معرفی شده توسط امام حسین(ع) از خود بگذریم تا حیات انسانی جریان پیدا کند و برای مبارزه با ظلم، فداکاری لازم است. زمانی که یک انسان در راه ظلم شهید می‌شود، درواقع حیات خود را از داده است تا حیات بهتری را برای دیگران رقم بزند. جامعه جهانی امروز به شدت به این پیام نیاز دارد.
عضو هیئت علمی دانشکده معارف دانشگاه اصفهان یادآور شد: البته باید توجه داشت که اربعین از درون حکومت دینی و بعد از انقلاب اسلامی و جنگ ایران و عراق، به این سبک درآمد که پیام‌آور نوعی مهربانی، محبت و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز در کنار یکدیگر است. باید سعی کنیم اربعین را در یک پهنه انسانی و نه اسلامی و فرقه‌ای گسترش دهیم؛ یعنی بگوییم امام حسین(ع) متعلق به کل بشریت است و تمام بشریت با هر فرقه‌ای می‌تواند از وجود نورانی آن حضرت پیام بگیرد و زندگی خود را هر روز بهتر از روز قبل بسازد.
این مدرس دانشگاه در پایان گفت: یکی از پیام‌های اصلی اربعین این است که باید به زندگی و فقر مردم توجه داشته باشیم؛ بیت‌المال باید در جهت رضایت مردم مورد استفاده قرار گیرد. اربعین از لحاظ فقهی، حرکتی مستحبی است، یعنی باید با اولویت‌بندی‌هایی صورت گیرد. همچنین اگر دولت قرار است هزینه‌ای کند، باید دقت داشته باشد که رعایت حقوق مردم در جایگاه بالاتری قرار دارد. باید فرهنگ‌سازی‌هایی صورت گیرد تا تمام هزینه‌ها از طرف خودم مردم صورت بگیرد، برای مثال نباید از هر راهی در این مسیر قدم گذاشت. امام حسین(ع) در بدو ورود به کربلا، با مال و دارایی شخصی خود زمین‌ها را خرید و اجازه نداد در زمین مردم چادر بزنند. امیدوارم تمام کسانی که در این وادی وارد می‌شوند با رعایت تمام امور به نتیجه دلخواه برسند.
