یک شرکت دانش بنیان با فعالیت بر روی باتریهای لیتیوم یون که در انواع لپتاپها، تبلتها، صنایع الکترونیک و خودروهای برقی کاربرد دارد، موفق شد فلز کبالت و نیکل را با فناوری بسیار پیشرفته قابل تجاریسازی، استحصال کند.
به نقل از روابط عمومی شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، در حاشیه نشست رؤسای پارکهای علم و فناوری، محصول و دستاورد یک شرکت دانش بنیان، یعنی کبالت خالص (خلوص ۹۹.۸ درصد)، با حضور وزیر علوم و معاون فناوری و نوآوری در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان رونمایی شد.
احسان صدری، مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان در این خصوص اظهار کرد: این شرکت به طور تخصصی در زمینه بازیافت قطعات، ضایعات و پسماندهای صنایع فعال است. این ضایعات و قطعات فرسوده پیشتر یا در محیط زیست انباشت و یا با خروج از کشور، در کشورهای پیشرفته جهان بازیافت میشد. در نتیجه ارزش افزوده حاصل از این بازیافت به این کشورها میرسید.
وی افزود: با توجه به نیاز کشور به سالانه ۳۰۰ تن کبالت، این شرکت با فعالیت روی باتریهای لیتیوم یون که در انواع لپتاپها، تبلتها، صنایع الکترونیک و خودروهای برقی کاربرد دارد و همچنین صرف حدود ۵ سال زمان برای تحقیق و توسعه و کسب دانش فنی لازم، موفق شد فلز کبالت و نیکل را با فناوری بسیار پیشرفته قابل تجاریسازی، استحصال کند. سالانه حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ تن قطعات و تجهیزات فرسوده حاوی این نوع فلزات در اشکال مختلف تولید میشود که ارزش بازار ۲ میلیون دلاری دارد.
مدیرعامل این شرکت دانشبنیان تصریح کرد: در این نوع ضایعات، معمولاً مخلوطی از فلزات سنگین نظیر کبالت، لیتیوم، منگنز، نیکل، آهن، مس، آلومینیوم و کروم وجود دارد و ما برای اولین بار در کشور برای بازیافت این ضایعات از فرآیندهای هیدرومتالورژی استفاده کردیم که جزء فرآیندهای دما-محیطی محسوب میشود و هیچ نوع آلودگی زیست محیطی ایجاد نمیکند.
صدری افزود: از سوی دیگر این فرآیندها چرخهای و برگشتپذیر است و هیچ پسماندی تولید نمیکند. این موضوع به این معناست که در هر مرحله اگر پسماندی ایجاد شود این پسماند یا در مراحل دیگر مصرف میشود و یا خودش به عنوان یک محصول مستقل ارزشمند، قابل استفاده است.
وی ادامه داد: بر اساس فرآیند منحصر به فرد و خاص ما، فلزات کاملاً محلول در یکدیگر و به صورت خاص کبالت و نیکل، قابلیت جداسازی از یکدیگر پیدا میکند. باید توجه داشت که جداسازی فلزات محلول و انجام آن به ویژه در مقیاس اقتصادی بسیار دشوار است.
مدیرعامل این شرکت دانشبنیان اظهار کرد: جداسازی فلزات کاملاً محلول در هم معمولاً یا به صورت فرآیندهای شیمیایی یا فیزیکی قابل انجام است، اما از آنجا که فلز کبالت و نیکل انحلال بسیار ایده آلی دارند نمیتوان از روشهای متداول برای جداسازی آنها استفاده کرد. بنابراین لازم است از روشهای جایگزین بهره برد. یکی از این روشها، استخراج حلالی و تبادل یونی است که در شرکت پالاد پژوه پویا مورد استفاده قرار میگیرد.
صدری افزود: در این روش ما با ایجاد اختلالهای حوزه مایع فلز کبالت به روش تبادل یونی به یک حلال دیگری در فاز مایع، دو فلز را تفکیک و به یک مایع مجزا انتقال میدهیم که هیچ اختلالی با یکدیگر ندارند. بنابراین این دو مایع از یکدیگر جدا میشوند.
وی خاطرنشان کرد: استفاده از این روش در فاز صنعتی نیازمند یک رآکتور خاصی است که طراحی و شبیهسازی آن در شرکت دانشبنیان ما واقع در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، انجام شد. خروجی این فرآیند محلول ۹۹.۸ درصد کبالت و محلول ۹۹.۸ درصد نیکل است.
مدیرعامل شرکت دانشبنیان پالاد پژوه پویا گفت: این شرکت از سال ۱۴۰۰ تاکنون در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان استقرار دارد که در رشد و توسعه شرکت ما بسیار مؤثر بوده و تأثیر آن در به نتیجه رسیدن فعالیت شرکت و تولید در مقیاس صنعتی مشهود است.
صدری با تأکید بر اینکه سالانه حدود ۳۰۰ تن کبالت در کشور مصرف میشود، خاطرنشان کرد: از آنجا که این فلز جزء فلزات تحریمی محسوب میشود، اولویت این شرکت تامین نیاز داخلی است. به علاوه باید توجه داشت این فناوری تنها در اختیار کشورهای صنعتی پیشرفته جهان نظیر آمریکا، چین، کره، آلمان، انگلیس و کانادا قرار دارد، اما اکنون با دستاورد این شرکت دانشبنیان، ایران نیز به جمع این کشورها وارد شده است.
شایان ذکر است شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان تاکنون بهعنوان حلقه واسط میان دولت، صنعت و دانشگاه در جهت توسعه اقتصادی مبتنی بر دانش و تبدیل علم به ثروت در کشور ایفای نقش کرده است. هم اکنون در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان حدود ۷۰۰ واحد دانشبنیان فناور مستقر است.