فعالیت بزرگترین صنایع فولاد سازی کشور در استان اصفهان باعث شده است تا صادرات این حوزه و صنایع پایین دستی فولاد در این استان نقش مهمی در توسعه صادرات داشته باشد.
امروزه صادرات با کسب درآمد و رُشد اقتصادی مترادف است، صادرات می‌تواند به شکل فروش مواد خام و یا کالاهای ساخته شده باشد که بی‌شک نوع دوم ارزش افزوده بیشتری در کنار ایجاداشتغال مولّد همراه دارد.
سال‌هاست که نفت خام مهمترین و اصلی ترین صادرات کشورمان محسوب می‌شود ولی اقتصاددانان بر این باورند فروش مواد خام و بویژه نفت، فروش ثروت ملی با کمترین ارزش افزوده است و صادرات کشور باید به سمت صادرات کالاهای ساخته شده، ریل گذاری شود.
استان اصفهان با وجود قُطب‌های صنعتی نظیر فولاد، منسوجات، هواپیماسازی، لوازم خانگی، رنگ‌سازی و صنایع نظامی می‌تواند نقش اثرگذاری در زمینه صادرات کالاهای ساخته شده و جدا شدن کشور از اقتصاد نفتی داشته باشد.
زمینه‌سازی برای توسعه صادرات به اندازه صادرات مهم است، افزایش کشورهای هدف صادراتی از جمله اقدامات زمینه ساز برای توسعه این بخش است، توزیع صادرات کالا بین کشورهای مختلف علاوه بر کاهش قدرت چانه زنی خریداران عمده، زمینه را برای معرفی بیشتر کالاهای ایرانی در جهان مهیا می‌کند.
عرضه مستقیم کالا به خریداران نهایی دیگر اقدامی است که می‌تواند قدرت رقابت تولیدکنندگان ایرانی در بازارهای جهانی را افزایش دهد و برگزاری نمایشگاه های تخصصی در کشورهای هدف صادراتی می‌تواند در این راه کمک رسان باشد.
علاوه بر نمایشگاه‌ها، احداث مراکز تجاری ایران در سایر کشورها به منظور معرفی توانمندی‌های صادراتی ایران می تواند زمینه ساز حضور گسترده محصولات تولید داخل در بازارهای جهانی باشد.
امروزه نبود نقدینگی و ناشناخته بودن کالاهای ایرانی در بازارهای جهانی از جمله مهمترین مشکلات پیش روی صادرکنندگان کشور است که همراهی بانک‌ها برای اختصاص تسهیلات به منظور حل این مشکل موثر خواهد بود.
نقش صنعت فولاد در توسعه صادرات استان اصفهان
مزیت‌های رقابتی استان اصفهان از جمله نیروی انسانی ماهر و تحصیل کرده، نزدیکی به ذخایر و منابع معدنی غنی آهن و جمعیت و وسعت استان اصفهان می‌تواند دلیلی باشد تا این استان نگاه ویژه تری به صنعت فولاد داشته باشد.
هم اکنون میزان تولید فولاد در ایران حدود ۳۰ میلیون تُن در سال است که حدود ۴۰ درصد آن در اصفهان تولید می شود، در افق چشم انداز ۱۴۰۴ ، مقرر شده است کشورمان ۵۵ میلیون تُن ظرفیت تولید فولاد داشته باشد و میزان صادرات فولاد از ۹.۵ میلیون تُن فعلی به ۱۵ میلیون تن در سال افزایش پیدا کند.
افزایش صادرات فولاد کشور به ۱۵ میلیون تُن در سال می‌تواند نوید بخش افزایش صادرات فولادی استان اصفهان در سال‌های پیش رو باشد که ضرورت دارد برای آن برنامه ریزی های لازم انجام شود.
مدیرکل گمرک استان اصفهان در خصوص نقش صنعت فولاد در توسعه صادرات استان اصفهان گفت: چُدن، آهن و فولاد بیشترین صادرات استان اصفهان را تشکیل می‌دهد و حتی محصولات تولیدی از آهن و چُدن نیز رتبه سوم، در بین اقلام صادراتی استان را دارند.
رسول کوهستانی پُزوه ادامه داد:یک میلیون و ۱۹۲ هزار تُن کالا به ارزش ۷۸۵ میلیون و۱۳۰ هزار دلار در نیمه نخست امسال از طریق گمرک استان اصفهان صادر شد که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، از لحاظ وزن ۱۸ درصد و از لحاظ ارزش ۱۷ درصد افزایش داشت که بیشترین سهم در این میزان صادرات مربوط به گروه آهن و فولاد است.
وی با اشاره به ۴۷۶ قلم کالای صادراتی استان اصفهان افزود: عمده‌ترین محصولات صادراتی از گمرک اصفهان چُدن آهن و فولاد و مصنوعات آن، محصولات پتروشیمی، محصولات لبنی و فرش ماشینی و دستباف است.
مدیرکل گمرک اصفهان، تعداد کشورهای هدف صادرات استان اصفهان را ۸۱ کشور اعلام کرد و افزود:در این مدت کشورهای عراق، پاکستان، ترکیه، افغانستان و امارات متحده عربی مهمترین مقاصد صادراتی گمرک استان بوده‌اند.
کوهستانی پُزوه، با اشاره به واردات کالا از طریق گمرک اصفهان اظهار داشت: در نیمه نخست امسال ۵۷ هزار و ۹۲۷ تُن کالا به ارزش ۲۹۹ میلیون دلار از طریق گمرک استان ترخیص شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزن ۱۳ درصد و از لحاظ ارزش یک درصد افزایش داشت.
وی اظهارداشت:،میزان درآمد گمرک استان در مدت یاد شده ۱۴ هزار و ۸۴۷ میلیارد ریال بود و در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۲ درآمد گمرک استان نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۴ درصد افزایش یافت.
تبدیل اقتصاد نفتی به اقتصاد فولادی
سال‌های اخیر شاهد افزایش سهم صنعت فولاد از تولید ناخالص داخلی و سهم ۱۳ درصدی آن در صادرات کشورمان بودیم که می تواند نشانه‌ای از تبدیل اقتصاد نفتی به اقتصاد فولادی باشد.
کمتر آسیب دیدن صنعت فولاد از تحریم‌ها نسبت به صنعت نفت،استفاده از ظرفیت معادن داخلی، دسترسی به زیرساخت‌های مناسب تولید فولاد در کشور، بازار مطمئن و کم‌هزینه صادرات فولاد به کشورهای خاورمیانه، انرژی در دسترس، منابع محیطی و نیروی کار ارزان همگی باعث شده “تبدیل اقتصاد نفتی به اقتصاد فولادی” به عنوان یک فرصت ویژه در اقتصاد ایران معرفی شود.
درکنار مزیت‌های ایران برای توسعه صنعت فولاد و تبدیل اقتصاد نفتی به اقتصاد فولادی، محدودیت هایی نیز در این زمینه وجود دارد که مشکلات زیست‌محیطی و بیشتر بودن قیمت مواد اولیه موردنیاز صنعت فولاد در بازارهای جهانی از جمله آن هاست.
مدیرعامل فولاد مبارکه در این پیوند گفت: ما مدعی جایگزینی اقتصاد فولادی به جای اقتصاد نفتی هستیم و بر این اراده‌ایم که ایران را با فولاد ایران بسازیم و اگر طلا و نقره بعنوان فلزِ اشراف محسوب می‌شود، فولاد، فلزِ عمومِ مردم است و طبق روایات منافع آن نیز باید برای مردم باشد از این رو این واحد صنعتی در ایجاد اشتغال برای ۴۰۰ هزار نقر بصورت مستقیم و غیر مستقیم در سال‌های گذشته اقدام کرد.
محمدیاسر طیب‌نیا ادامه داد: شرکت فولاد مبارکه هر سال بخشی از محصولات خود را در راستای ارتقای کیفیت، برآورده کردن نیاز ارزی و حضور در بازارهای جهانی و توسعهٔ آن صادر می‌کند و با توجه به اعتبار کسب شده در بازار جهانی، اکنون ظرفیت و اعتبار لازم برای صادرات به بیش از ۳۸ کشور جهان را دارد.
وی خاطرنشان کرد: استان اصفهان با تولید ۴۵ درصد فولاد کشور، قُطب تولید فولاد ایران است و صنعت فولاد کوشیده است که خودکفا و خودتامین باشد و امروز با بومی‌سازی ۱۰۰ هزار قطعه و تجهیزات و مواد مصرفی به داخلی‌سازی بیش از ۹۰ درصد از نیازهایش رسیده و برای رسیدن به ۹۷ درصد نیز برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده است.
وی تاکید کرد: امروز صنایع بسیاری اعم از کشتی‌سازی، کُنسروسازی، خودروسازی و لوازم خانگی وابسته به محصولات فولاد مبارکه وابسته هستند و صنعت فولاد حیات بسیاری از صنایع را تضمین می‌کند.
طیب‌نیا با اشاره به آنکه ۳۰ درصد از سرمایه‌گذاران فولاد مبارکه صاحبان سهام عدالت هستند، یادآور شد: در سه سال گذشته افزون بر ۱۰۰ هزار میلیارد تومان سود بین سهامداران توزیع شده است که این علاوه بر سایر دستاوردهای فولاد مبارکه در حوزه صادرات،اشتغال و مشارکت‌های اجتماعی است.
وی خاطرنشان کرد: ظرفیت‌های بالایی در تولید فولاد در کشور وجود دارد و اگر زیرساخت‌ها فراهم شود می‌توانیم به تولید ۴۰ میلیون تُن برسیم باید فراموش نکنیم که صنعت فولاد صنعت مادر است و با توسعه آن سایر صنایع شکل می گیرد و نیروی انسانی به سرمایه انسانی تبدیل می شود و رشد و توسعه در کشور رخ می‌دهد.
وی تصریح کرد: صادرات مواد اولیه، آینده صنعت فولاد را تهدید می‌کند، هدف ما تولید محصول کیفی و با ارزش افزوده بالاست و غصه می‌خوریم وقتی صادرات مواد خام مثل سنگ آهن و گندله را از کشورمان می‌بینیم و اگر از صادرات این مواد خام جلوگیری نشود تا ۲۰ سال آینده حسرت نبود مواد اولیه را خواهیم خورد پس باید به سمت صادرات محصول نهایی پیش برویم نه صادرات مواد اولیه.
وی با اشاره به انتقال آب خلیج فارس به فلات مرکزی با سرمایه گذاری فولاد مبارکه و توسعه و ایجاد نیروگاه ها گفت: کشورمان نیازمند توسعه در تمامی بخش هاست و در حوزه فولاد تقریباً به خودکفای رسیده ایم و نیاز به داخل به جز محصولات خاص را تامین کرده و صادرات مان روند خوبی دارد و باید بر روی تولید محصولات خاص و محصولات صادراتی تمرکز کنیم.
