آخرین گزارش انجمن فولاد ایران از رشد چشمگیر صادرات زنجیره آهن و فولاد در نیمه نخست امسال حکایت دارد و بر این اساس ارزش صادرات این محصولات با وجود محدودیتهای تولید ناشی از ناترازی برق، به مرز چهار میلیارد دلار رسید، که نشاندهنده رشد ۲۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال پیش و موفقیت سیاستهای صادراتی دولت چهاردهم است.
آخرین گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران که به تازگی منتشر شده، نشان می دهد: ارزش صادرات محصولات زنجیره آهن و فولاد کشور در ۶ ماهه اول سال جاری با رشد ۲۶ درصدی، به مرز ۴ میلیارد دلار رسیده است.
به جز کاهش صادرات بخشی از مقاطع طویل فولادی، بقیه محصولات فولادی کشورمان در نیمه اول امسال، افزایش صادرات را تجربه کردند و اکنون روند صادرات پس از یک دوره نزولی در آمار سه ماهه، رو به رشد است که نشان از موفقیت سیاست های صادراتی دولت چهاردهم در زمینه آهن و فولاد دارد.
هرچند به دلیل تداوم جنگ اوکراین و روسیه که کاهش قیمت فولاد روس در بازارهای جهانی را موجب شده و انتظار میرفت شاهد تداوم افت صادرات فولاد ایران باشیم، اما آمار ۶ ماهه حکایت از رشد ۲۶ درصدی ارزش صادرات زنجیره فولاد ایران با وجود کاهش تولید در اثر ناترازی ها دارد.
با وجود آن که محدودیتهای برقی که در نیمه نخست امسال باعث شد تولید و تحویل به موقع محصولات در بازارهای داخلی و بینالمللی تحت تاثیر قرار بگیرد، اما تمهیدات و تسهیلات صادراتی دولت باعث شد صادرات صنعت فولاد با وجود این محدودیتها جهش محسوسی داشته باشد.
نگرانی از افزایش خام فروشی
کارشناسان صنعت فولاد بر این باورند که تامین انرژی پایدار و حرکت به سمت فناوری ها و نوآوری های روز برای افزایش بهرهوری در صنعت فولاد ضروری است و نباید تنها با استناد به افزایش میزان صادرات این صنعت به این نتیجه رسید که وضعیت صنعت فولاد ایران رو به بهبود است.
آن چه در آمار صادرات ۶ ماهه جای نگرانی دارد، ۲ برابر شدن صادرات کنسانتره سنگ آهن و در کل روند صعودی صادرات در مواد اولیه زنجیره فولاد است؛ به طوری که حجم صادرات کنسانتره سنگ آهن در مقایسه با ۶ ماهه سال گذشته ۲ برابر شده است. این خام فروشی، موجب تشدید نگرانیها درخصوص توسعه بالقوه این صنعت در میان فولادسازان شده است.
افزایش صادرات ورقهای فولادی
بر اساس گزارش انجمن فولاد ایران، ۶ ماه گذشته ارزش صادرات انواع ورقهای فولادی تقریباً سه برابر شده و به بیش از ۳۲۰ میلیون دلار رسیده است. این رشد چشمگیر ناشی از تقویت رویکرد صادراتی در شرکتهای گروه فولاد مبارکه، از جمله خود این شرکت و ورق خودرو ارزیابی میشود.
نیمه اول امسال، صادرات ورق سرد با ۸۶۰ درصد افزایش و تولید ورق گرم با رشد ۲۰۲ درصدی یک رکورد تاریخی در افزایش صادراتی این ۲ محصول در سال های اخیر را ثبت کرد.
در شرایطی که نیمه نخست سال ۱۴۰۳، تنها ۱۳۶ هزار تن ورق گرم از کشور و عمدتا از اصفهان به بازارهای جهانی صادر شد، نیمه اول امسال افزون بر ۵۳۳ هزار تن ورق گرم صادر شد و این در شرایطی است که پارسال با وجود رشد ۱۷ درصدی صادرات ورق گرم در ۱۲ ماه ۱۴۰۳ افزون بر ۲۸۰ میلیون دلار از محل صادرات این محصول، ارز وارد کشور شد.
بیشترین میزان افزایش صادرات ورق های فولادی مربوط به ورق های سرد است که صادرات آن از ۲ هزار و ۸۰۰ تن به ۲۸ هزار تن رسیده که رکورد بیشترین میزان افزایش صادرات در بین تمام محصولات زنجیره فولاد را دارد.
ورق های پوشش دار نیز که پارسال کاهش ۲ درصدی صادرات را تجربه کرد، نیمه اول امسال شاهد رشد ۳۹ درصدی صادرات بود، به طوریکه صادرات آن به ۴۴ هزار تن در نیمه اول ۱۴۰۴ رسید و این در شرایطی است که سال گذشته کاهش ۲ درصدی حجم صادرات ورق های پوششدار درآمدهای ارزی این محصول فولادی را به ۴۲ میلیون دلار کاهش داد.
پارسال نیز بیشترین رشد صادرات ورقهای فولادی مربوط به ورق سرد بود که با ۱۹۴ درصد افزایش حجم، ۲۰ هزار تن از این محصول به بازارهای صادراتی ارسال شد که ۱۲ میلیون دلار ارزآوری برای کشور داشت.
صادرات فولاد ساختمانی و نگرانی از افزایش هزینههای ساخت در داخل
بر اساس گزارش های قبلی انجمن فولاد ایران، با وجود کاهش ۱۳ درصدی صادرات صنعت فولاد ایران در ۱۴۰۳، سال گذشته صادرات میلگرد با افزایش ۱۳ درصدی به ۲ میلیون و ۸۷۲ هزار تن و صادرات نبشی، ناودانی و سایر مقاطع طویل فولادی به استثنا تیرآهن نیز با ۲۵ درصد رشد به ۲۸۶ هزار تن و صادرات تیرآهن نیز با افزایش ۱۰ درصدی به ۲۱۳ هزار تن رسید.
این افزایش صادرات در انتهای سال گذشته موجب افزایش قیمت فولاد ساختمانی شد، اما امسال هرچند به دلیل اتخاذ سیاست های حمایت از ساخت و ساز شاهد کاهش محسوس صادرات مقاطع طویل فولادی هستیم اما در بازار خُرده فروشی قیمت میلگرد ۱۶ تا ۲۲ به کانال ۴۰۰ هزار ریال جهش پیدا کرد.
هرچند حجم صادرات مقاطع طویل فولادی با تداوم روند نزولی قابل توجه، همچنان رو به کاهش است و در این میان، صادرات میلگرد که پارسال سهم عمدهای (بیش از ۸۵ درصد) از تناژ صادراتی مقاطع طویل را به خود اختصاص داده بود، ۲۲ درصد کاهش یافته اما این کاهش در کنار افزایش قیمت دلار در بازار آزاد، بهای این محصول راهبردی را حدود ۱۰ درصد افزایش داده است که برای صنعت ساختمان که در دوران رکود قرار دارد افزایش سنگینی محسوب می شود.
نیمه نخست امسال ۸۷ هزار تن تیرآهن صادر شد که کاهش ۱۷ درصدی در حجم صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می دهد و ۱۸ درصد درآمد ارزی کمتری از فروش این محصول به فولادسازان ایرانی رسیده است که علت اصلی آن تغییر قوانین وارداتی عراق برای ورود تیرآهن های ایران به آن کشور است.
عدم کسر ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده از محصولات فولادی صادراتی باعث شده، تولید کنندگان فولاد ساختمانی تمایل به افزایش صادرات داشته باشند و اگر فولاد و به ویژه آهن آلات ساختمانی وارد بازار دوم بورس کالا شود، احتمال رشد چشمگیر صادرات فولاد ساختمانی می رود که مهمترین زیان آن افزایش قمیت میلگرد، تیر آهن و سایر آهن آلات ساختمانی و بدتر شدن اوضاع ساخت و سازها خواهد بود.
نیمه نخست امسال ۱۸۴ هزار تن نبشی، ناودانی و سایر مقاطع فولادی مورد استفاده در صنعت ساختمان از کشورمان صادر شد که رشد ۵۳ درصدی نسبت به صادرات ۱۲۰ هزار تن در مدت مشابه پارسال داشت و هرچند ۸۷ میلیون دلار را عاید کشور کرد اما از طرف دیگر قیمت هر کیلو پروفیل را در بازار به بیش از ۴۵۰ هزار ریال رساند.
افزایش صادرات محصولات فولاد ساختمانی در کنار کاهش تولید این محصولات در داخل میتواند بر صنعت ساختمان ایران که در رکود قرار دارد، تاثیر نامطلوبی بگذارد و زمینهساز افزایش هزینههای ساخت خانه در کشور شود.
افزایش صادرات فولاد میانی
بر اساس آخرین گزارش انجمن فولاد ایران، نیمه نخست امسال صادرات فولاد میانی شامل شمش و تختال (اسلب) از نظر حجمی ۴۰ درصد و از نظر ارزشی ۲۳ درصد رشد داشت. افزایش کمتر ارزش نسبت به حجم به دلیل روند نزولی قیمتهای جهانی و کاهش ارزش محصول صادراتی ایران است.
بیشترین افزایش صادرات این بخش مربوط به تختال (اسلب) است. در نیمه اول امسال بیش از یک میلیون و ۱۳ هزار تن از این محصول و به ارزش ۴۰۸ میلیون دلار صادر شد که ۶۹ درصد نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۳ افزایش حجم داشت.
میزان صادرات بیلت و بلوم نیز با افزایش ۳۲ درصدی در حجم و افزایش ۱۷ درصدی در ارزش به ۲ میلیون و ۸۷۱ هزار تن رسید و اسلب و شمش به عنوان محصولات اصلی صادراتی فولاد ایران، توانستند بیشترین افزایش حجم صادراتی را پس از محصولات معدنی از آن خود کنند.
گفتنی است، در ساخت بسیاری از مقاطع فولادی مانند لوله، میلگرد و همچنین تیرآهن که بیشتر مصارف ساختمانی دارد از بیلوم و بیلت استفاده میشود در حالی که از تختال (اسلب)، بیشتر برای تولید محصولات تخت فولادی مانند کُویل یا ورقهای فولادی استفاده میشود که در صنعت ماشین سازی و ماشینآلات سنگین کاربرد دارد.
افزایش حجم صادرات آهن اسفنجی، گندله و کنستانتره سنگ آهن
بر اساس گزارش انجمن فولاد ایران، نیمه نخست امسال حجم صادرات آهن اسفنجی با افزایش ۸۹ درصدی به یک میلیون ۱۳۰ هزار تن افزایش یافت و ارزش صادراتی این محصول برای صنعت فولاد ایران حدود ۲۶۲ میلیون دلار شد.
سال گذشته نیز با وجود اعمال عوارض صادراتی، روند افزایشی حجم صادرات مواد اولیه زنجیره فولاد شامل کنسانتره و گندله سنگ آهن افزایش داشت به طوریکه ۶۰ درصد حجم صادرات زنجیره فولاد در سال گذشته متعلق به این ۲ کالا بود و در نیمه اول امسال نیز این روند استمرار یافته است.
صادرات گندله سنگ آهن نیز با ۲۴ درصد افزایش حجم و ارزش به ۶ میلیون و ۶۶۲ هزار تن رسید تا درآمد ۵۶۱ میلیون دلاری را نصیب کشورمان از این محل کند.
صادرات کنستانتره سنگ آهن نیز با ۹۹ درصد افزایش حجم و ۱۰۶ درصد افزایش ارزش به ۶ میلیون و ۴۵۸ هزار تن رسید و درآمد ۴۹۶ میلیون دلاری را وارد اقتصاد کشور کرد.
گفتنی است پارسال نیز افزون بر ۹۱۸ میلیون دلار گندله و ۵۴۸ میلیون دلار کنستانتره سنگ آهن از کشورمان صادر شد.
ایران اکنون در بین ۷۱ کشور عضو انجمن جهانی فولاد، رتبه دهمین فولادساز را به خود اختصاص داده است و پیش بینی میشود با دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی در سال ۱۴۰۴ به جایگاه هفتمین فولادساز جهان برسد.
انجمن جهانی فولاد (worldsteel) یکی از بزرگترین و پویاترین انجمن های صنعتی در جهان است که تمام کشورهای بزرگ تولیدکننده فولاد در آن عضویت دارند. این انجمن نماینده تولیدکنندگان فولاد، انجمنهای ملی و منطقهای این صنعت و موسسات تحقیقاتی فولاد است و اعضای آن حدود ۸۵ درصد از فولاد جهان را تولید میکنند.
بر اساس آخرین گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد، ارزش صادرات زنجیره فولاد کشور در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۳، برابر با ۱۳ درصد معادل یک میلیارد دلار کاهش داشته است، گمرک اصفهان نیز از کاهش صادرات سال گذشته این استان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن، از لحاظ وزن ۲۰ و از حیث ارزش ۱۴ درصد خبر داده است.