ناگهانی بود. نشست خبری شهردار را می گوییم. شاید بی ربط به حواشی جشن «امت ماه» و برگزاری آن کف رودخانه خشکیده شهر نباشد. تصمیمی که البته با فشارهای زیاد سرانجام به عقب نشینی مدیریت شهری از این تصمیم منجر شد و شاید آقای شهردار آمده بود که هم از تصمیم قبلی و هم فعلی خود دفاع کند که کرد! چندباری اشاره کرد که نیت شهرداری برای برگزاری جشن وسط رودخانه بی آب و پُرعلف، رساندن صدای اصفهان و اصفهانی ها به گوش ایران بوده؛ صدای بی آبی و از نفس افتادن شهری که رگ حیات و مماتش به همین رودخانه بسته بود حالا این رگ قطع شده است. خیلی قانع کننده نبود. پس آقای شهردار باید دلایل مستدل تری هم رو می کرد. اشاره کرد که پس از انتقال محل جشن به کنار رودخانه، بزرگی از اهالی شهر طی نیم ساعت تماس تلفنی به قاسم زاده گفته که این تصمیم اشتباه بوده و باید همان کف رودخانه جشن برگزار می کردند و تاریخ می گوید که چه بسیار دوره های دیگر هم بوده که مردم چنین سنتی را برپاکرده اند و در بستر رودخانه های خشکیده یا چشمه های بی آب شده، به نیت احیای آن، جشن و پایکوبی به راه انداخته اند!
به هرحال، دیروز اوایل صبحگاه، صبحی از شهریور داغ ۱۴۰۴، خانه مشروطیت به سنت چندسال اخیر، میزبان نشست خبری شهرداری اصفهان بود. اهالی رسانه دور هم جمع شده بودند تا مستقیم از زبان علی قاسمزاده، بشنوند که حال و روز شهرشان چطور است و چه برنامههایی برای آینده دارد.
آقای شهردار از همان ابتدا تلاش کرد به جای کلیگویی، با اعداد و مثالهای واقعی، تصویر دقیقی از وضعیت مالی، پروژههای عمرانی و فرهنگی و البته دغدغههای شهروندان ارائه دهد. خلاصه حرفش اما ساده بود: «حال شهر خوب است، مردم علیرغم مشکلات اقتصادی هنوز به شهرشان دلبستهاند، و مدیریت شهری سعی کرده قدمهایی محکم برای آینده بردارد.» در این اثنا، به احتمالاتِ مطرح شده درباره آغاز جنگی دوباره در کشور هم اشاره و تأکید کرد مردم نگران نباشند؛ دفعه قبلی غافلگیر شدیم اما این بار اگر جنگ بشود، تمهیدات لازم در همه زمینه ها اندیشیده شده است.
- رشد بودجه؛ از ۸ همت تا ۴۱ همت
قاسمزاده در بخش اول صحبتهایش سراغ مهمترین شاخص اقتصادی یک شهر رفت: بودجه. او یادآوری کرد که وقتی در سال ۱۴۰۰ سکان شهرداری را به دست گرفت، بودجه حدود ۷.۸ همت بود. حالا اما برای سال ۱۴۰۴ این عدد به ۴۱ همت رسیده است؛ یعنی رشدی چشمگیر که حتی از محاسبات تورم هم جلو زده است.
به گفته شهردار اصفهان، اگر فقط نرخ تورم را در نظر میگرفتیم، بودجه باید جایی بین ۲۹ تا ۳۳ همت میبود اما رقم نهایی ۴۱ همت شد؛ تصمیمی که شهردار آن را «برای حفظ قدرت پول و افزایش توان شهرداری در اجرای پروژهها» توصیف کرد.
قاسم زاده با اعتمادبهنفس پیشبینی کرد که تحقق این بودجه بین ۷۰ تا ۸۰ درصد خواهد بود و خبر داد که همین حالا و در نیمه نخست سال، تحقق درآمدی از مرز ۳۰ درصد گذشته است؛ وضعیتی که نسبت به سال قبل «به مراتب بهتر» است.
- خداحافظی با تراکمفروشی؟
یکی از پرسشهای همیشگی درباره شهرداریها این است که چقدر بودجهشان از تراکمفروشی میآید. شهردار اصفهان در اینباره توضیح داد که فقط ۳۲ درصد درآمد امسال از محل عوارض ساختمانی و تراکم بوده و سهم خالص تراکم تنها ۲۷ درصد است.
او این موضوع را نقطهقوت مدیریت شهری دانست، چون در بسیاری از شهرها همچنان وابستگی جدی به این منبع ناپایدار وجود دارد. در عوض، اصفهان در جذب منابع ملی و پروژههای مشارکتی بخش خصوصی گامهای بزرگی برداشته است.
- پروژههای مشارکتی؛ ۸۷ طرح فعال
قاسمزاده از ۸۷ پروژه مشارکتی فعال خبر داد که ارزش مالیشان به ۳۳ همت میرسد و سهم خالص شهرداری حدود ۱۰ همت خواهد بود. این پروژهها شامل ساخت آپارتمان، مراکز تجاری، اداری و حتی هتل هستند و بسیاریشان تا دو ماه آینده به بهرهبرداری میرسند.
به گفته او، این روند به تدریج جایگزین تراکمفروشی خواهد شد. تازه، غیر از این ۸۷ پروژه، ۱۱۰ فرصت سرمایهگذاری دیگر هم شناسایی و در قالب کتابهای فارسی و انگلیسی منتشر شده که قرار است در نمایشگاه ایزینکس معرفی شوند.
- احیای بافت تاریخی؛ ۱۲۰ پروژه تمامشده
وقتی بحث به بافت تاریخی رسید، شهردار اصفهان با افتخار گفت که در چهار سال گذشته ۱۲۰ پروژه در این حوزه اجرا شده است: از بابا قاسم گرفته تا هارونیه و تخت فولاد؛ حالا هم ۴۰ پروژه دیگر در دست انجام است.
او توضیح داد که برای این بخش، در بودجه امسال ۳۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده و حتی احتمال افزایش آن هم وجود دارد. ضمن اینکه مدیریت بافت تاریخی حالا متمرکز شده و فردی از میان نخبگان شهر مسئولیت آن را برعهده گرفته است. آقای شهردار البته به طورکلی نگاه «خوش بینانه» ای نسبت به تمام موضوعات شهری دارد والا که مثلاً پروژه گذر کمر زرین از همان روزهای اول که کلنگش به زمین خورد، با واکنشهای متفاوتی روبهرو شد. دلیلش هم واضح است: این محدوده جزو بافت تاریخی اصفهان است و وقتی برای اجرای پروژه خاکبرداری شد، آثار تاریخی و سازههای قدیمی نمایان شد. منتقدان می گفتند و می گویندکه اجرای پروژه میتواند به بافت تاریخی آسیب بزند و بخش مهمی از هویت محله را از بین ببرد. حتی بعضیها تأکید داشتند که چنین پروژهای باید قبل از شروع، مطالعات دقیقتر باستانشناسی داشته باشد.
در این نشست هم وقتی صحبت به پروژه گذر کمر زرین رسید، قاسمزاده گفت در حفاریهای اولیه به سازههای تاریخی برخوردند و بلافاصله دستور توقف داد. حالا قرار است این محل به یک «سایت موزه تاریخی» تبدیل شود تا هم تاریخ حفظ شود و هم گذر مورد نیاز مردم ساخته شود.
- ۱۰۴۳ پروژه عمرانی
یکی از پررنگترین بخشهای نشست، فهرست بلندبالای پروژههای عمرانی بود. شهردار اصفهان گفت: «در بودجه، نسبت ۳۰ درصد جاری به ۷۰ درصد عمرانی افتخار ماست.»
به گفته او، در این ۷۰ درصد عمرانی، ۱۰۴۳ پروژه تعریف شده: ۷۹۸ پروژه محلهمحور، ۱۵۳ پروژه مهم منطقهای و ۹۲ پروژه شاخص. از میان اینها، ۶۰ پروژه در قالب بستهای با نام «پرواز» در سال جاری افتتاح میشوند؛ پروژههایی با ارزش ۱۰۰ همت که بیشترشان به حل مشکلات ترافیک، آلودگی و کمآبی گره خوردهاند.
- گوش سپردن به صدای مردم
شهردار در بخش دیگری از صحبتهایش گفت روزانه ۷۰۰ تا هزار تماس مردمی با سامانه ۱۳۷ ثبت میشود. به اعتقاد او این موضوع نشاندهنده بیتفاوت نبودن مردم است و اتفاقاً نقطه قوتی برای مدیریت شهری به شمار میآید.
او یادآور شد که در مراسم معارفه خود گفته بود «به سمت درآمد حلال و توسعه شهر میرود» و تأکید کرد که در این چهار سال هیچ پروژهای در اصفهان بخاطر بحرانها متوقف نشده است.
- مجتمع مطبوعاتی و رسانهها
یکی از سئوالات پرتکرار این نشست، اشاره به وضعیت مجتمع مطبوعاتی اصفهان بود. خبرنگاران از بی عدالتی هایی که درخصوص اختصاص واحد در این مجتمع به رسانه های متقاضی صورت گرفته و می گیرد، شاکی بودند. یکی از خبرنگاران وقتی پشت تریبون قرارگرفت، مدعی شد تنها جایی که پای مافیای مطبوعات اصفهان به آنجا باز نشده، همین مجتمع مطبوعاتی است و از شهردار خواست اجازه ندهد این اتفاق بیفتد. قاسم زاده هم به خبرنگاران اطمینان داد که نگرانیها درباره آینده این مرکز فرهنگی برطرف خواهد شد و گامهای مثبتی برای ارتقای شرایط آن در ماههای آینده برداشته میشود.
آقای شهردار گفت که شورای شهر آییننامه مجتمع را تصویب کرده و به آن هویت قانونی داده است. او همچنین فضای صمیمی و فعال حاکم بر این مرکز را ستود و تأکید کرد که رسانهها بازوی مهمی برای مدیریت شهریاند.
- سامانه سوتزنی؛ چشم ناظر مردم
شهردار از سامانه سوتزنی هم گفت؛ ابزاری که شهروندان میتوانند تخلفات احتمالی را گزارش کنند. به گفته او، گرچه برخی گزارشها ناشی از اختلافات شخصی بوده، اما در مجموع این سامانه مؤثر عمل کرده و توانسته چند مورد تخلف جدی را آشکار کند.
- جشن «امت ماه»؛ شادی و مطالبه آب
و اما به بخش مهم نشست رسیدیم؛ ماجرای برگزاری جشن «امت ماه» کنار زایندهرود که ابتدای این مطلب هم به آن اشاره شد. شهردار توضیح داد که انتخاب این محل با دو هدف انجام شد: ایجاد نشاط اجتماعی و رساندن صدای مطالبه مردم برای آب به گوش کشور.
او گفت شب اول حدود ۷۰۰۰نفر و شب دوم بیش از ۲۰ هزار نفر در جشن شرکت کردند. هرچند برخی فعالان محیط زیست اعتراض کردند اما در نهایت محل جشن به سنگفرشها منتقل شد. شهردار تأکید کرد: «نباید صفر و صدی فکر کنیم. همیشه میشود راهحل میانه پیدا کرد.»
یکی از کلیدواژه های صحبت های علی قاسم زاده در اکثر نشست های خبری اش همین جمله است: «نباید صفر و صدی فکر کنیم.»
- مترو، اتوبوس برقی و حملونقل
شهردار از حملونقل عمومی هم خبرهای تازهای داشت و اعلام کرد فاز نخست خط ۲ مترو از ایستگاه شاهد تا دارک تا یک ماه آینده آماده بهرهبرداری است؛ هرچند مشکل اصلی، کمبود واگن است که باید وارد شود.
او همچنین وعده داد که طی دو هفته آینده نخستین اتوبوسهای برقی وارد ناوگان اصفهان میشوند. به گفته او، ناوگان اتوبوسرانی جوانتر شده و تقریباً همه اتوبوسها مجهز به سیستم سرمایشی و گرمایشیاند.
در حوزه انرژی هم شهردار خبر داد که تا یکی دو ماه آینده جشن «۲۵ درصدی خودکفایی در انرژی پاک» برگزار خواهد شد؛ یعنی ۲۵ درصد برق مورد نیاز شهرداری از منابع تجدیدپذیر تولید خواهد شد.
برنامه ۱۰ سالهای هم تدوین شده تا سال ۱۴۱۰ تمام برق مصرفی شهرداری از انرژیهای پاک تأمین شود.
- آب، فضای سبز و دغدغههای محیطزیستی
شهردار اصفهان به موضوع کمبود آب هم پرداخت. او گفت برای حفظ فضای سبز شهر به ۱۷۰۰ لیتر آب در ثانیه نیاز است، اما تنها ۹۰۰ لیتر تأمین میشود. همین موضوع باعث ضعف و بیماری برخی درختان کهنسال شده است.
با این حال تأکید کرد که هر درختی که به ناچار قطع شود، با دهها درخت جدید جایگزین خواهد شد. به گفته او، سرانه فضای سبز شهر نهتنها کاهش نیافته بلکه رشد هم داشته است.
- رینگ چهارم و پروژههای عمرانی بزرگ
در کنار همه اینها، پروژه رینگ چهارم اصفهان هم در حال اجراست. بخشی از مسیر به سمت سپاهانشهر تکمیل شده و پل رودخانهای بزرگ بهزودی افتتاح خواهد شد. در کنار آن، میدان شهید فخریزاده ساخته میشود که از میدان جمهوری هم بزرگتر است و شامل ۱۱ پل، زیرگذر و روگذر خواهد بود.
- اصفهان در نگاه جهانی
شهردار در پایان از دو رویداد بینالمللی مهم گفت: امسال اصفهان پایتخت گردشگری شهرهای آسیایی شده و در سال ۲۰۲۷ هم بهعنوان پایتخت شهرهای تاریخی جهان معرفی خواهد شد؛ اتحادیهای که ۱۳۰ شهر تاریخی عضو آن هستند.
- سخن آخر؛ شهری که ایستاده اما خسته است؛ خیلی خسته
نشست خبری شهردار اصفهان طولانی بود، پر از آمار و پروژه و خبرهای ریز و درشت. اما اگر بخواهیم در یک جمله خلاصهاش کنیم، باید از قول آقای شهردار گفت: «شهری که با وجود همه سختیهای اقتصادی، هنوز روی پا ایستاده و تلاش میکند آیندهای روشنتر برای شهروندانش بسازد.»
قاسمزاده بارها تأکید کرد که رمز موفقیت در همراهی مردم است؛ از تماسهای روزانه با سامانه ۱۳۷ گرفته تا حضورشان در جشنها و حتی اعتراضهایشان درباره محیط زیست. به نظر میرسد در نگاه مدیریت شهری، همین «احساس تعلق» مهمترین سرمایه اصفهان است اما خوش بینی مفرط هم گاهی باعث می شود مشکلات و کاستی ها دیده نشوند یا به اندازه کافی به آنها پرداخته نشود. البته که نباید نگاه صفر و صدی داشت. این سخن بجا و درست است؛ نه سیاهنمایی کامل راه گشاست و نه خوشبینی مطلق. به هرحال باید قبول کرد که این شهر با آن سابقه درخشان، حالا از پا افتاده و ابَربحران های اصفهان مثل بحران آب، چالشهای حملونقل عمومی، فرسودگی بافت تاریخی و دغدغههای زیستمحیطی با شعار و وعده برطرف نخواهد شد. چیزی که شهروندان از مدیریت شهری انتظار دارند، مواجهه شفاف با واقعیتهای سخت و اقدام عملی در مسیر حل آنهاست. خوشبینی شرط لازم است؛ اما کافی نیست!
پریا پارسادوست