شهر اصفهان دارای پارکهای شهری بزرگ و محلی بسیار زیادی است که میتواند بستر بسیار مناسبی برای ورزشهای همگانی به عنوان یکی از پایههای افزایش سلامت عمومی و نشاط اجتماعی باشد.
ورزش همگانی به عنوان یکی از ارکان اصلی سلامت فردی و اجتماعی شناخته میشود که نقش مهمی در پیشگیری از بیماریها، افزایش نشاط اجتماعی و کاهش هزینههای درمانی دارد.
کارشناسان حوزه سلامت، روانشناسی و جامعهشناسی بر این باورند که ترویج ورزش همگانی میتواند تاثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی افراد و پویایی جامعه بگذارد، مطالعات نشان میدهد حدود ۸۰ درصد بیماریهای غیرواگیر مانند دیابت، فشار خون و چاقی با ورزش منظم قابل پیشگیری هستند. ورزش همچنین ترشح اندورفین را افزایش میدهد و به کاهش استرس و افسردگی کمک میکند.
جامعهشناسان معتقدند ورزش همگانی فضایی برای تعاملات سالم اجتماعی فراهم میکند و میتواند در کاهش ناهنجاریهایی مانند اعتیاد موثر باشد.
کمبود امکانات، نبود فرهنگ سازی کافی و مشغلههای روزانه از موانع اصلی گسترش ورزش همگانی است و برای تقویت این فرهنگ، نهادینه کردن برنامههای ورزشی در محل کار، مدارس و محلهها و اختصاص فضاهای عمومی به ورزش همگانی، بسیار موثر است.
از طرفی برخی ورزشهای همگانی (مانند پیادهروی، نرمش صبحگاهی، دوچرخهسواری و …) به دلیل دسترسی رایگان یا کمهزینه، عدم نیاز به امکانات خاص و تناسب با همه سنین، نقش کلیدی در سلامت جامعه دارند.
پارکهای عمومی یکی از بهترین مکانها برای ورزش کردن و حفظ سلامتی هستند. این فضاهای سبز نه تنها محیطی آرام و طبیعی برای فعالیتهای بدنی فراهم میکنند، بلکه دسترسی رایگان یا کمهزینه به امکانات ورزشی را برای همه اقشار جامعه ممکن میسازند.
بسیاری از پارکها دارای مسیرهای دویدن، وسایل بدنسازی، زمینهای بسکتبال، والیبال و فوتبال هستند و میتواند محل تجمع افرادی با علایق مشترک باشد، چرا که برخلاف باشگاههای ورزشی، استفاده از امکانات پارکها معمولاً رایگان یا بسیار مقرون به صرفه است.
اصفهان دارای ۱۱۹ پارک شهری، ۱۵۸ پارک همسایگی (پارکهای کوچک و کودک) و ۳۳۳ پارک محلی است و به نوعی با دارا بودن پارکهای گسترده، مسیرهای دوچرخه سواری و فضای عمومی مناسب، همواره پیشرو در این زمینه است.
اما با کمی گشت و گذار در پارکهای شهری و محلی شاهد خواهید بود که آنچنان که باید و شاید ورزش صبحگاهی یا ورزشهای همگانی در بسیاری از پارکهای اصفهان انجام نمیشود. البته ناگفته نماند برخی از افراد به طور خودجوش تورهای ورزشی هفتگی تشکیل میدهند و فضای با نشاطی را با مخاطبان خود ایجاد میکنند و آن را در فضای مجازی نیز به اشتراک میگذارند اما این گونه تورهای ورزشی بیش از اینکه سلامت محور باشد، نشاط محور بوده و جنبه نشاطآوری دارد.
از سوی دیگر آمارهای نگران کننده از کم تحرکی در ایران منتشر شده است که بر مبنای آن حدود ۶۰ درصد ایرانیان کم تحرک هستند و این رقم در شهرهای بزرگ مانند اصفهان به دلیل زندگی ماشینی و مشغله کاری بیشتر است.
همچنین آمارها نشان میدهد که ۳۰ درصد مرگ و میرها در ایران مرتبط با بیماریهای قلبی-عروقی است که یکی از علل اصلی آن کم تحرکی است.
ورزشهای همگانی در پارکها و ادارات توسعه یابد
استاندار اصفهان با تاکید بر اهمیت «ورزش همگانی» و لزوم استفاده از «زبان مناسب برای ارتباط با جامعه»، از تمامی دستگاهها خواست تا با اجرای سریع و دقیق برنامهها، از هر فرصتی برای پیشبرد اهداف سلامت محور استفاده کنند زیرا زمان محدود است و باید با نوآوری و خلاقیت، طرحها را از حالت نظری خارج و به عمل تبدیل کرد.
مهدی جمالی نژاد پیشنهاد کرد با برگزاری مسابقات و برنامههای فرهنگی، محلات مختلف به هم نزدیک تا مهاجران و ساکنان جدید نیز با فرهنگ شهر آشنا شوند.
وی با اشاره به نقش ورزش در کاهش آسیبهای اجتماعی، گفت: ورزش نه تنها سلامت جسمی را بهبود میبخشد، بلکه هزینههای درمانی را کاهش میدهد.
استاندار اصفهان از شهرداری و دانشگاه علوم پزشکی خواست تا با همکاری یکدیگر، برنامههای نوآورانهای مانند مسیرهای پیادهروی داستان محور برای کودکان اجرا کنند.
وی با تاکید به اینکه باید افقهای بلندتری را دنبال کنیم، خواستار مشارکت جدیتر شهرداری و استانداری در ایجاد شور و نشاط اجتماعی شد و افزود: اگر فضای عمومی و برنامههای فرهنگی افزایش یابد، بسیاری از جرایم و آسیبهای اجتماعی کاهش خواهد یافت.
کمبود فضای مناسب برای بانوان در ایستگاههای ورزش صبحگاهی
سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان من نیز در این پیوند به ایرنا گفت: مسوولان شهری اصفهان بر نقش محوری ورزش همگانی و بازیهای حرکتی به عنوان راهبردی اساسی برای ارتقای سلامت جامعه تاکید دارند و بر همین اساس، ظرفیتهای ورزشی اصفهان و تاثیر آن بر نشاط اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است.
علی صالحی افزود: بر اساس آمار ارائه شده، شهر اصفهان دارای ۹۰ زیرساخت ورزشی روباز و سرپوشیده است که در سال ۱۴۰۳ پذیرای ۳۰۰ هزار نفر ورزشکار غیرحرفهای بوده و تقریباً هیچ سانس خالی در این مراکز وجود ندارد. همچنین، در رویدادهای نشاط بخش و ورزشهای همگانی که از دهه ۸۰ تاکنون برگزار شده، در هر دوره بهطور میانگین ۲۰۰ هزار نفر مشارکت داشتهاند.
سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان تصریح کرد: این آمار نشان دهنده استقبال گسترده مردم از برنامههای ورزشی و تفریحی است و ورزش همگانی میتواند به عنوان یک راهبرد کلان، هم سلامت روان و هم سلامت جسمانی جامعه را تضمین کند.
وی ادامه داد: از جمله سیاستهای پیشنهادی، توسعه دسترسی پذیری به ورزش با توجه به سبک زندگی مردم و همچنین تمرکز بر حضور بانوان، کودکان و نوجوانان در فضاهای ورزشی است اما یکی از چالشهای مطرح شده، کمبود فضای مناسب برای بانوان در ایستگاههای ورزش صبحگاهی است که با وجود ۱۶۰ ایستگاه فعال، بسیاری از آنها برای بانوان مناسب سازی نشدهاند.
صالحی همچنین، بر ضرورت تلفیق ورزش با بازیهای حرکتی برای جذب نسل جوان تاکید کرد و ادامه داد: رویدادهای شهری باید بتوانند با ترکیب رقابت و نشاط، مشارکت بیشتری ایجاد کنند.
وی اضافه کرد: بر همین اساس پیشنهادهای کلیدی افزایش ظرفیت رویدادهای ورزشی با همکاری آموزش و پرورش، هیئتهای ورزشی و دانشگاهها و همچنین توسعه زیرساختهای ورزشی با استفاده از ظرفیتهای قانونی و مشارکت دولت و مدیریت شهری مطرح و تشکیل کمیته سرمایهگذاری در حوزه بازی و تفریح برای ایجاد ابرسازههای تفریحی با محوریت ورزش همگانی صورت گرفته است.
سخنگوی شورای شهر اصفهان بر لزوم مردمی سازی مدیریت اماکن ورزشی به جای واگذاری آنها به بخش خصوصی تاکید کرد و گفت: این اقدام موجب میشود که دسترسی عموم مردم به ورزش ارزان و باکیفیت فراهم شود و در نهایت به تحقق عدالت توزیعی و بهرهوری بیشتر از زیرساختهای ورزشی بینجامد.
۱۲۷ کلاس ورزشی در اماکن تحت مدیریت سازمان فرهنگی است
معاون ورزشی و تفریحی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان نیز در این زمینه به ایرنا گفت: روزانه ۱۰ هزار شهروند اصفهانی در ۱۶۲ ایستگاه صبحگاهی به ورزش همگانی میپردازند که این ایستگاهها با بهرهگیری از مربیان مجرب و تحت نظارت هیئتهای ورزشی، خدمات مناسبی را به شهروندان ارائه میدهند.
علیرضا خاکسار تصریح کرد: همچنین، ۱۲۷ کلاس ورزشی در اماکن تحت مدیریت این معاونت با هدف همگانی کردن ورزش و جذب حداکثری شهروندان برگزار میشود که ظرفیت خدمت رسانی به ۲۷ هزار نفر را دارد.
وی بیان کرد: این نهاد با همکاری بخش خصوصی و نهادهای مرتبط، درصدد است تا در آینده نزدیک، تعداد اماکن ورزشی را به ۲۰ مورد افزایش دهد تا خدمات بهتری به شهروندان ارائه شود.
معاون ورزشی و تفریحی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان افزود: این معاونت با طراحی برنامههای متنوع در حوزه ورزش همگانی، گامهای بلندی در جهت ارتقای سلامت و نشاط شهروندان برداشته است.
سه طرح بومی ورزش همگانی برای سالمندان، کودکان و مادران در اصفهان
رییس هیئت ورزشهای همگانی استان اصفهان با تشریح برنامههای عملیاتی این هیئت برای گسترش ورزش همگانی اظهار کرد: پنج طرح شاخص برای توسعه ورزش همگانی در استان در حال اجراست که ۲ مورد آن در سطح ملی و سه طرح دیگر با نگاه بومی و جامعه محور برای گروههای خاص نظیر سالمندان، کودکان و مادران طراحی شده است.
ایمانه پورمعزی با اشاره به طرح ملی «ورزش و مردم» افزود: این طرح در سراسر کشور اجرا میشود اما در استان اصفهان با هدف افزایش اثربخشی، بومیسازی شده و به مناطق کم برخوردار، شهرهای کوچک و روستاها نیز گسترش یافته است.
وی با بیان اینکه ادبیات ورزش همگانی شامل تمامی اقشار جامعه در ردههای سنی مختلف است، گفت: طرحهایی نظیر پویش کارمند سالم، پاییز طلایی تحرک سلامت شادی، نسل طلایی برای کودکان و طرح گامیران از جمله برنامههای شاخصی هستند که با هدف ارتقای سطح سلامت، نشاط اجتماعی و افزایش تحرک بدنی در استان دنبال میشود.