دهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب، با شرکت ۲۵۱ روستا برگزار شد و در این میان ۱۲ روستا به‌عنوان برگزیده انتخاب شدند که «کتابخانه عمومی علوی» روستای علوی کاشان نیز با ارائه طرح‌های خلاقانه در بخش «استمرار» فعالیت‌های کتاب و کتابخوانی صاحب رتبه برتر شد. کتابخانه علوی در سال ۷۶ در زمینی به مساحت ۱۸۰۰ مترمربع در روستایی با جمعیت قریب به ۷۰۰ نفر بنا نهاده شد. دغدغه مندی جوانان این روستا عامل اصلی تأسیس این کتابخانه بوده، جوانانی که شغل اکثر پدران آنها کشاورزی است. روستای علوی جزو اولین روستاهای کاشان بوده که به کاشت زعفران روی آورده و به همین دلیل به کاشت طلای سرخ شهره است؛ البته این روستا به «دار السیاده علوی» نیز شناخته می‌شود. این نکته ای است که مسئول کتابخانه علوی کاشان در گفتگو با روزنامه «زاینده رود» به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «روستای علوی روستایی فرهنگی مذهبی است و اکثر مردم این روستا از سادات هستند برای همین هم به دارالسیاده علوی شهره است.»
فاطمه سادات هاشمی دغدغه مندی جوانان روستای علوی برای تأسیس یک کتابخانه در این روستای را زمینه ساز احداث کتابخانه در این روستا می‌داند و ادامه می‌دهد: «این کتابخانه ابتدا به دست جوانان روستا به صورت داوطلبانه و بدون هیچ چشم داشتی اداره شد؛ اما چند سال به دلایلی تعطیل شد و در نهایت در سال ۸۹ توسط سرکار خانم سیدی یکی از کارمندان نهاد اداره کتابخانه‌ها دوباره بازگشایی شد و خدمات ارزنده ای در زمینه غنی سازی مجموعه، عضو گیری و ثبت کتاب از سوی ایشان ارائه شد تا اینکه از اواسط سال ۹۳ و پس از انتقال وی از این روستا، مسئولیت اداره کتابخانه علوی به من واگذار شد.»
مسئول کتابخانه علوی با بیان اینکه در این مدت او تلاش کرده ضمن ادامه دادن روند همکارش در اداره این کتابخانه و ارائه خدمات متنوع فرهنگی و کتابخوانی به مردم روستا، تغییراتی هم در فعالیت های آن ایجاد کند، عنوان می‌کند: «از مردم روستا هم در ایده گرفتن برای فعالیت هرچه بهتر کتابخانه در زمینه‌های فرهنگی، آموزشی و ترویج کتابخوانی بین اهالی روستا بهره گرفتیم.» او به ارائه آموزش اوریگامی و کاردستی‌های کاغذی و… توسط کودکان و نوجوانان مستعد در این زمینه به هم سن و سالانشان به عنوان بهترین مثال برای این مدعایش اشاره می‌کند.
هاشمی ادامه می‌دهد: «با توجه به نیازسنجی که در روستا و منطقه انجام شد، دوره‌های مشاوره و آموزشی متعددی برای مردم روستا برگزار کردیم؛ ازجمله برگزاری کارگاه‌های عادت به مطالعه، آسیب شناسی فضای مجازی، مهارت‌های زندگی و تربیت فرزند.» مسئول کتابخانه علوی برگزاری شب شعر، جلسات سهراب خوانی و گلستان خوانی را از دیگر برنامه هایی معرفی می‌کند که این کتابخانه برای بزرگسالان در نظر گرفته و می‌گوید: «ما با برگزاری مسابقات مختلف و دایر کردن نمایشگاه کتاب و عکس در مناسبت‌های مختلف و همچنین نشست‌های کتابخوانی و برگزاری حلقه‌های معرفتی با همکاری سازمان‌های متعدد چه در محل کتابخانه و چه در حسینیه‌ها و مکان‌های دیگر سعی در ترویج کتابخوانی و ترغیب مردم روستا به انجام فعالیت‌های فرهنگی داشته ایم.»
او به برگزاری دوره‌های آموزشی باعنوان کسب و کار کوچک در این کتابخانه هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در کنار برگزاری این کلاس‌ها در کتابخانه با توجه به اینکه بانوان این روستا هنرمند هستند ولی هنر آنها دیده نمی‌شد سعی کردیم نمایشگاه‌های مختلفی از آثار آنها برگزار کنیم و از مسئولین هم دعوت کردیم که با حضور در این نمایشگاه ها، هنر دست اهالی این روستا را از نزدیک مشاهده کنند.» مسئول کتابخانه علوی بازدید مسئولان از نمایشگاه آثار هنری بانوان و هنرمندان روستا را تأثیرگذار دانست و افزود: «برگزاری این نمایشگاه‌ها حمایت‌های مادی و معنوی از هنرمندان روستا را در پی داشت.» هاشمی خاطرنشان می‌کند که فعالیت‌های این کتابخانه منحصر به بزرگسالان و برگزاری دوره‌های آموزشی و نمایشگاه برای آنها نبوده و اجرای برنامه هایی چون قصه گویی، شاهنامه خوانی و زنگ کتابخانی مدارس برای دانش آموزان در کتابخانه علوی هم باعث استقبال کودکان و نوجوانان از این مکان فرهنگی شده است. او در تأکید این موضوع می‌گوید: «کودکان از پروپاقرص ترین اعضای این کتابخانه هستند به گونه ای که حداقل یک روز در میان در کتابخانه حضور پیدا می‌کنند.» هاشمی در این باره توضیح می‌دهد که هفته ای یک یا دو بار با حضور دانش آموزان در کتابخانه برای آنها قصه گویی می‌شود و آنها باید خلاصه داستان یا نتیجه ای که از آن می‌گیرند را در دفتری مخصوص بنویسند که این موضوع نتایج بسیار خوبی در برداشته؛ از جمله آشنایی کودکان و نوجوانان با نویسندگان و کتاب‌های مختلف و تقویت مهارت نوشتاری و گسترده شدن دایره واژگان آنها. قصه گویی مادران و باشگاه‌های کتابخوانی تحت عنوان «در کوچه باغ کتاب» و «سپیده دانایی» از دیگر برنامه هایی است که در کتابخانه علوی با حضور فعال نوجوانان و کودکان برگزار می‌شود.
اما حضور کمرنگ دانش آموزان دوره متوسطه در کتابخانه علوی یکی از دغدغه‌های مسئولان این کتابخانه است که هاشمی با اشاره به آن اذعان می‌کند: «در چند سال اخیر استقبال این رده سنی از کتابخانه علوی کمتر از کودکان و نوجوانان بوده که درصدد هستیم علت آن را ریشه یابی کنیم.» هاشمی علیرغم اینکه می‌گوید شاید به دلیل حضور مستمر کودکان در کتابخانه توقع ما بالا رفته تأکید می‌کند:«با وجود اینکه شاید دوری مدرسه از کتابخانه یا سنگین شدن حجم دروس در در دوره متوسطه می‌تواند در استقبال کمرنگ دانش آموزان این دوره از کتابخانه تأثیرگذار باشد باید در این باره آسیب شناسی کنیم و این مسئله را حل کنیم چراکه ما دوست داریم استقبال این دانش آموزان از کتابخانه بیشتر باشد.»
هاشمی تدوام در اجرای برنامه‌های متعدد در کتابخانه علوی را یکی از مهمترین امتیازات این کتابخانه برای انتخاب شدن به عنوان روستای برگزیده دوستدار کتاب در بخش استمرار جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب می‌داند و ابراز می‌کند: «به عنوان مثال برنامه کتابخوانی در مدارس، ده سال بی وقفه در این کتابخانه در حال برگزاری است و حتی تغییر کادر آموزشی مدارس هم خللی در برگزاری این برنامه ایجاد نکرده است.» او همچنین اضافه می‌کند: «فعالیت‌های ما علاوه بر اینکه استمرار داشته، محدود به فضای کتابخانه نشده و علاوه بر آن برخی از مردم روستاهای دیگر هم با عضویت در کتابخانه روستای علوی، در برنامه‌های ما شرکت می‌کنند.»
برگزیده شدن به عنوان یکی از روستاهای برتر دوستدار کتاب در سال ۱۳۹۵، کتابخانه برتر نهادی استان در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۴۰۰، قرار گرفتن در فهرست ۱۰ کتابخانه برتر در طرح ملی جایزه خدمات در سال ۱۴۰۲ که در حاشیه همایش بین المللی کتابخانه‌های عمومی روستاهای کوچک در مشهد مقدس برگزار شد از جمله دیگر عناوینی است که کتابخانه علوی کاشان پیش از این کسب کرده است. هاشمی با اشاره به این افتخارات اضافه می‌کند: «این کتابخانه امسال مجدداً در بخش استمرار جشنواره حائز رتبه برتر شد.» او توضیح می‌دهد: «بخش استمرار مربوط به کتابخانه هایی می‌شود که قبلاً یک بار به عنوان کتابخانه برتر برگزیده شده اند و برای حضور دوباره در این جشنواره و برگزیده شدن باید برنامه‌های کیفی تر، گسترده تر و بهتری ارائه دهند.»
مسئول کتابخانه علوی کاشان همچنین از حضور قریب به ده نویسنده در بین اهالی روستای علوی خبر می‌دهد و می‌گوید: «بانوان و کودکان و نوجوانان بیشترین مراجعه کنندگان به کتابخانه این روستا هستند.» او با اشاره به اینکه کتاب‌های این کتابخانه در بخش کودکان تنوع بیشتری دارد، اضافه می‌کند: «کتابخانه علوی با ۴۰۰۰ نسخه کتاب کودک و ۳۰۰۰ نسخه کتاب نوجوان، بخش ویژه نوسوادان (افرادی که سطح تصحیلات پایین دارند)، بخش مرجع و بخش کتاب‌های کمک درسی ویژه کنکوری ها، بخش استان شناسی، بخش نشریات با موضوعات مختلف و کتاب‌های دیداری شنیداری نسبت به کتابخانه‌های روستایی استان اصفهان بسیار غنی است.»
- اهمیت فعالیت کتابخانه‌های روستایی در حوزه بانوان و کودکان
دبیر جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب کاشان نیز در گفتگو با روزنامه «زاینده رود» درباره این جشنواره و انتخاب روستای علوی به عنوان یکی از روستاهای برگزیده در دهمین دوره از آن در بخش استمرار می‌گوید: «روستاهایی که سال‌های قبل در این جشنواره شرکت کرده و برگزیده شدند می‌توانند در بخش استمرار شرکت کنند.» انسیه شعبانی تبار اضافه می‌کند: «این روستاها باید علاوه بر اجرای طرح‌های و پیشنهادت قبلی خود در کتابخانه روستا، طرح‌های جدید هم ارائه دهند.» وی با اشاره به اینکه کتابخانه ای که خلاقیت بیشتری در طرح‌های ارائه شده خود به کار برده باشد و همچنین از حضور خانم‌ها و کودکان در اجرای طرح‌ها بهتر استفاده کند در فهرست منتخبین قرار می‌گیرد، خاطرنشان می‌کند: «البته این کتابخانه‌ها باید اهالی روستا را نیز درگیر طرح‌های خود کرده و مشوق آنها در ترغیب بیشتر به کتابخانی باشند که این روستاها در بخش استمرار به عنوان روستای برگزیده دوستدار کتاب انتخاب می‌شوند و این فرایند ممکن است چندین سال زمان ببرد.»
او دراین باره با اشاره به اینکه روستای علوی سال ۶۵ به عنوان روستای دوستدار کتاب برگزیده شد و در سال جاری نیز در بخش استمرار این جشنواره به جمع روستاهای برتر راه یافت تأکید کرد: «البته طی سال‌های گذشته روستاهای دیگری نیز از شهرستان کاشان در این جشنواره شرکت کردند که حایز رتبه برتر شدند؛ همچون روستای وادقان، سن سن و همچنین کتابخانه مشکات قبل از اینکه مشکات شهر شود.» او در ادامه تصریح کرد: «تمرکز در این جشنواره بیشتر روی فعالیت کتابخانه‌های روستایی در حوزه بانوان و کودکان است. هرچه این کتابخانه‌ها موفق شوند با کمترین امکانات فضا را برای ترغیب بچه‌ها در مراجعه به کتابخانه فراهم کنند و روستای خود را به عنوان روستایی فعال در حوزه کتاب معرفی کنند از شانس بیشتری برای منتخب شدند برخوردارند.» شعبانی تبار با اشاره مهاجرات روستاییان به شهرها به دلیل کمبود امکانات افزود: «این قبیل فعالیت‌ها در حوزه کتابخانه‌ها باعث بازگشت روستاییان به روستاها شده و روستای علوی فعالیت‌های خوبی در این زمینه با فعالیت کتابخانه علوی، مؤسسات فرهنگی و سازمان‌های مردم نهاد انجام داده است.» این مقام مسئول در اداره ارشاد شهرستان کاشان می‌گوید: «زمین بیشتر کتابخانه‌های روستا از طرف اهالی روستا اهدا می‌شود و پیش از این در زمانی که مسئولیت کتابخانه‌ها با ادارات ارشاد بود ساخت و ساز این کتابخانه‌ها را هم این اداره بر عهده داشت؛ اما در حال حاضر با توجه به مستقل شدن نهاد کتابخانه‌ها اگر خیری در روستایی زمینی اهدا کند با همکاری دهیار و بخشدار آن منطقه ساختمان کتابخانه در آن زمین احداث می‌شود و در این صورت این کتابخانه‌ها یا مستقلاً زیر نهاد اداره کتابخانه اداره می‌شوند و یا به صورت مشارکتی و توسط بخش خصوصی اداره شده و نهاد کتابخانه‌ها هم کتاب‌های آن را تأمین می‌کند.» دبیر جشنواره روستاهای دوستدار کتاب کاشان اظهار می‌کند: «امسال علاوه بر روستای علوی، پرونده فعالیت‌های کتابخانه‌های روستاهای سن سن، وادقان و پندآس هم برای این جشنواره ارسال شده بود، که در این بین کتابخانه روستای علوی برگزیده شد.»
طبق گفته محمدمهدی صباغی، سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کاشان براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، قرار است فردا از فاطمه سادات هاشمی، مسئول کتابخانه روستای علوی و مجری این برنامه با حضور مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقدیر شود.
مرضیه غفاریان
