اصفهان از سال‌های اخیر با مشکلات و چالش‌های زیادی مواجه شده اما به گفته کارشناسان، مُهر برخوردار بودن را همچون وصله‌ای ناهمجور یدک می‌کشد و به‌همین دلیل چندان از ردیف‌های حمایتی بویژه در زمینه تخصیص اعتبارات برخوردار نبوده است.
اصفهان در سه دهه پس از انقلاب جزو رتبه‌های برتر کشور در زمینه‌های مختلف بود اما از بیش از یک دهه اخیر تاکنون به‌دلایل متعددی از جمله مهاجرپذیری، توسعه صنایع بدون توجه به آمایش سرزمین، آلودگی هوا، مشکلات زیست محیطی، فرونشست، کمبود منابع آبی و خشکی زاینده‌رود رفته رفته دچار چالش‌های بزرگی شد و در زمان حاضر وضعیت این استان به‌ظاهر «برخوردار» در این زمینه‌ها چندان مطلوب نیست.
مباحث مربوط به برخوردار نبودن اصفهان توسط مسئولان استانی و مدیریت شهری بارها مطرح شده است؛ چنانکه عبدالحسین سیف اللهی معاون استاندار وقت اصفهان در سال ۱۳۸۰ تصریح کرد که اصفهان به هیچ وجه استان برخورداری نیست و مسوولان کشوری باید محرومیت شهرستان‌ها و مناطق مختلف آن را مشاهده کنند تا به توسعه نیافتگی اصفهان تـوجه داشته باشند.
وی، در زمان مسئولیت خود، مهمترین تنگناهای استان اصفهان را بحران جدی آب، وضعیت نامناسب خطوط ارتباطی نظیر جاده‌ای، ریلی و هوایی، بیکاری و مهاجرت مردم از مرکز به حاشیه شهرها عنوان کرد.
در پیوندی دیگر عباس حاج‌رسولیها رییس شورای اسلامی وقت اصفهان در سال ۱۳۹۱ گفت که مُهر برخورداری اصفهان بر پیشانی این شهر خورده و در تمام ردیف‌های بودجه و تخصیص امکانات به این شهر در آخر جدول است.
وضعیت مطالبه‌گری مسوولان استانی و نمایندگان مجلس برای دریافت بودجه، اعتبار و طرح مشکلات و چالش‌های مردم اصفهان در حالی به یک داستان تکراری تبدیل شده است که به گفته کارشناسان، از ردیف‌های حمایتی اصفهان به بهانه برخوردار بودن آن کاسته می‌شود.
سید رضا مرتضوی استاندار اصفهان در سفر علی سلاجقه رییس سابق سازمان حفاظت محیط زیست کشور که در سال ۱۴۰۱ به‌منظور افتتاح چند پروژه و حضور در کارگروه آلودگی هوای به اصفهان صورت گرفت با اشاره به چالش های زیست محیطی استان اظهار داشت: فرونشست زمین، خشکی زاینده‌رود و تالاب گاوخونی علاوه بر شرایط اقلیمی شرایط زیست محیطی استان را حادتر و مساله هوای پاک را پیچیده تر کرده است و بُرون رفت از این مشکلات، نیازمند اقدام در سطح ملی است.
رییس سابق سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیز در این سفر گفت: اطلاق عنوان «برخوردار» به اصفهان با وجود چالش ها و مشکلات زیست محیطی فعلی این استان منصفانه نیست و این نگاه باید تغییر کند.
سلاجقه ادامه داد: برای شرایط فعلی اصفهان باید عذرخواهی کنیم و این مساله باید واکاوی شود که در این سال‌ها چه اتفاقی افتاده که اصفهان به این وضعیت دچار شده است.
محمدعلی احمدی فرماندار اصفهان نیز در شورای اداری مشترک استان و شهرستان اصفهان که اردیبهشت امسال برگزار شد،گفت: اصفهان شهرستان برخورداری نیست و این نابرخورداری موجب شده در اعتبارات و بودجه‌های کشور موانعی بر سر راه اداره‌های کل این خطه قرار گیرد.
رتبه یکی مانده به آخر اصفهان در سرانه اعتبار تملک دارایی
از طرفی نگاهی به آمار و اطلاعات نشان می‌دهد اصفهان با وجودی‌که در پرداخت مالیات و درآمد در کشور دارای مقام دوم است اما هنگام خرج کردن این درآمد و در دریافت اعتبارات و بودجه، رتبه‌ای معادل استان‌های کوچک دارد و بطور معمول در آخر جدول تخصیص اعتبارات قرار می‌گیرد؛ به گفته کارشناسان بی‌توجهی در تخصیص اعتبارات در گذشته موجب شده است استان پهناور اصفهان در اجرای برخی از پروژه‌ها بویژه در بخش زیرساختی چندان پیشرو نباشد.
به گفته محمدرضا قاسمی رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اصفهان ، سرانه اعتبار تملک دارایی‌ها در سال ۱۴۰۲ برای هر اصفهانی چهار میلیون و ۶۸۰ هزار ریال بود که این سرانه برای برخی از استان‌ها ۳۳ میلیون ریال (بیش از ۶ برابر) است و اصفهان در این زمینه در رتبه یکی مانده به آخر قرار دارد.
وی، نسبت اعتبارات تملک و جاری به درآمد عمومی در استان را ۹.۸ درصد دانست و اظهارکرد: این شاخص نشان می‌دهد که چند درصد از درآمدهای استان را بصورت اعتبار جاری و تملک دارایی دریافت می‌کنیم که این شاخص در برخی استان‌ها به بیش از ۲۰۰ درصد هم می‌رسد.
رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اصفهان با اشاره به جایگاه دوم اصفهان پس از تهران از نظر میزان درآمد عمومی ادامه داد: اصفهان سهم هفت درصدی از درآمدهای کل استان‌های کشور را دارد.
وی، میزان بودجه جاری استان اصفهان در سال ۱۴۰۲ را ۱۷ هزار میلیارد ریال و اعتبارات تملک دارایی که به‌منظور طرح‌های عمرانی هزینه می‌شود را ۲۵ هزار میلیارد ریال اعلام کرد؛ اصفهان از نظر درآمدها در رتبه دوم کشور اما در زمینه بودجه جاری در رتبه ششم و در زمینه اعتبارات تملک دارایی در رتبه پانزدهم استان‌ها قرار دارد.
این در حالی است که مردم اصفهان از مسوولان، اعضای شوراهای اسلامی و نمایندگان این استان انتظار دارند که برای تحقق مطالبات و سرو سامان دادن به وضعیت این خطه در بخش های مختلف به‌درستی چانی‌زنی کرده و از بروکراسی اداری پیشگیری کنند.
کارشناسان معتقدند مسائلی مانند تاخیر در تامین اعتبارات و سرمایه‌گریزی در اصفهان سبب معطل ماندن برخی از پروژه های مهم توسعه و زیرساختی شده است و به‌همین دلیل نمایندگان مجلس، اعضای شورای شهر و برخی مسوولان اصفهان در سفرهای وزیران به اصفهان لفظ «برخوردار نبودن» این استان را مطرح می‌کنند.
به گفته کارشناسان برنامه و بودجه استانداری اصفهان در ارزیابی صورت گرفته سال گذشته (۱۴۰۲) سازمان‌های ورزش و جوانان، آموزش و پرورش، پزشکی قانونی، ثبت‌احوال، زندان‌ها، فنی و حرفه‌ای، بنیاد شهید و امور ایثارگران، تبلیغات اسلامی، اسناد و املاک، فرهنگ و ارشاد اسلامی از جمله اداره‌های نیازمند اعتبارات در این استان است.
از طرفی طبق آمار و اطلاعات موجود، اداره کل بهزیستی اصفهان حدود ۲۹۱ هزار نفر زیر پوشش خود در استان دارد که حدود ۶۰ درصد آنها در شهرستان اصفهان هستند؛ این اعداد گویای نیاز به اعتبار برای گسترش فضای خدمات رسانی در بهزیستی و همچنین افزایش اعتبارات تعمیر و تجهیز است.
تراکم دانش‌آموزان در برخی نواحی شهر اصفهان بیش از میانگین کشوری است
کمبودهای اصفهان فقط مربوط به یک یا ۲ دستگاه اجرایی نیست بلکه گستره آن نهادهای عظیمی همچون آموزش و پرورش را نیز در برگرفته است؛ آموزش و پرورش استان اصفهان نزدیک به یک میلیون دانش‌آموز دارد که حدود ۴۰۰ هزار نفر آنها در شهرستان اصفهان هستند؛ این در حالی است که وضعیت مدارس شهرستان اصفهان از نظر امکانات و فراوانی چندان مطلوب نیست.
به‌عنوان مثال در ناحیه ۶ آموزش و پرورش (شرق اصفهان) ۲۵ مدرسه فرسوده و تعدادی کلاس مختلط به‌دلیل کمبود مدرسه وجود دارد که نشان‌دهنده محرومیت وضعیت امکانات آموزشی در شهر به اصطلاح برخوردار اصفهان است.
همچنین کارشناسان و مسوولان با اشاره به مشکلات و مسائل زیرساختی در بخش آموزش و پرورش عنوان کرده‌اند که متوسط تراکم دانش‌آموز در یک کلاس در کشور ۲۵ نفر بوده اما این شاخص در شهرستان اصفهان ۲۹ نفر است بطوریکه در نواحی چهار، پنج و ۶ آموزش و پرورش اصفهان بیشتر کلاس‌ها با جمعیت ۴۰ نفری تشکیل می شود؛ این موضوع دلالت بر این دارد که برای نهاد آموزش باید اعتبارات بیشتری به‌منظور تجهیز کلاس‌های درس و تعمیر و نگهداری اختصاص یابد.
۷۸ درصد جاده‌های شهرستان اصفهان نیاز به روکش آسفالت دارد
به گفته مسئولان اداره کل راهداری، راه‌های اصلی، فرعی و روستایی مورد نیاز اصفهان ۱۱۳ کیلومتر است و از عمر مفید ۷۸ درصد جاده‌های این شهرستان (بدون احتساب بزرگراه‌ها) گذشته است و نیاز به روکش آسفالت دارد.
مهدی فقهی معاون راهداری اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان اصفهان در این زمینه گفت: بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان نیاز است تا بتوانیم وضعیت روکش آسفالت راه‌های استان را به سطح نسبی قابل قبول و خوبی تبدیل کنیم که در صورت تامین قیر و اعتبارات لازم، هر سال حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از جاده های استان روکش می شود اما اعتبار زیادی برای این کار نیاز است که با توجه به تغییر قیمت ها، به‌صورت روزانه امکان برآورد دقیق آن وجود ندارد.
وضعیت نامناسب و ناایمن جاده‌های شهرستان و استان اصفهان و نیاز آنها به آسفالت و نصب تابلوها و علائم راهنمایی و رانندگی نیز همواره مورد اشاره و تاکید مسوولان و کارشناسان بوده است؛ بنا بر آمار و اطلاعات موجود ۶۳ درصد تصادفات برون‌شهری استان در شهرستان اصفهان اتفاق می‌افتد که نیاز به اعتبار ویژه برای رفع نقاط حادثه‌خیز دارد.
نقش اصفهان در چرخه اقتصادی کشور بر کسی پوشیده نیست اما این استان به اصطلاح برخوردار از داشتن منابع انسانی کافی در بسیاری از اداره‌ها بویژه در شهرستان‌ها محروم است و همین امر موجب شده مرکزیت برخی اداره ها در کلانشهر اصفهان باشد.
به گفته کارشناسان، اصفهان چوب تبعات برخورداری از صنایع مادری همچون فولاد، ذوب‌آهن و پالایشگاه را می‌خورد و درگیر مسائل و مشکلات مرتبط با آنها نیز است درحالیکه بیشتر منفعت فعالیت این واحدها به کل کشور باز می‌گردد.
حال با روی کار آمدن دولت چهاردهم، مردم از رییس جمهور و دولتمردان انتظار دارند نگاه ویژه‌ای به اصفهان و مطالبات آن با توجه به مشکلات و چالش‌های متعدد آن داشته باشند.
شهرستان اصفهان با وسعت یک‌هزار و ۶۹۷ کیلومتر مربع، جمعیت ۲ میلیون و ۱۳۱ هزار نفری دارد؛ این شهرستان ۴۱.۶ درصد جمعیت و ۶.۸ درصد مساحت استان را دربر می گیرد.
استان اصفهان بیش از پنج میلیون و ۴۰۰ هزار نفر جمعیت دارد.
