گردشگری اصفهان در طول سالهای گذشته تحت تاثیر خشکی زاینده رود قرار گرفته و این در حالیست که گردشگری و اقتصاد دانش بنیان دو ستون اصلی اقتصاد اصفهان معرفی شده است.
اصفهان به عنوان یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران، همواره مقصدی محبوب برای گردشگران داخلی و خارجی بوده است. جاذبه های تاریخی، فرهنگی و طبیعی این شهر، آن را به یکی از قطب های گردشگری کشور تبدیل کرده است اما در سال های اخیر، خشکی زاینده‌رود به عنوان یکی از مهم ترین منابع آب این شهر، تأثیرات منفی زیادی بر صنعت گردشگری اصفهان گذاشته است، زاینده رودی که هر سال دیگر کمتر از یک ماه در اصفهان جاری است آن هم برای کشت کشاورزان است و بس؛ نه به سهم محیط زیست توجه می شود و نه به سهم گردشگری و اجتماعی این رودخانه عظیم فلات مرکزی.
اکنون نه تنها ۹۳ درصد زاینده رود در اصفهان و تالاب زیبای گاوخونی واقع در فلات مرکزی در سایه برداشت های بی رویه بالادستی و انتقالهای بی ضابطه، خشک شده است بلکه کارشناسان می گویند که با ادامه این روند، سرچشمه نیز در خطر جدی است چراکه خشک کردن حجم زیادی از این رودخانه و عدم جریان آن در مسیر طبیعی، کل حوضه زاینده رود و سراب تا پایاب این رودخانه را تحت تاثیر قرار می دهد و این اجحافی است در حق همه مردم حوضه و حتی کشور و کوتاهی در حق صنعت گردشگری که این روزها در دنیا به عنوان مهم ترین محور توسعه اقتصادی عمل می کند.
گردشگری در اصفهان نیز به عنوان یکی از صنایع مهم، نقش بسزایی در اقتصاد محلی ایفا می کند؛ جاذبه های تاریخی مانند میدان نقش جهان، سی و سه پل، و کاخ چهلستون همراه با فرهنگ غنی و صنایع دستی منحصر به فرد آن، اصفهان را به یک مقصد جذاب برای گردشگران تبدیل کرده اند؛ از سویی صنعت گردشگری نه تنها به عنوان منبع درآمد برای مشاغل محلی عمل می کند بلکه باعث ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی در این منطقه می شود.
در این ارتباط مجتبی کشانی کارشناس اقتصاد گردشگری در گفت و گو با خبرنگار بازار می گوید: صنعت گردشگری در اصفهان که این سالها جزو سند توسعه اصفهان نیز قرار گرفته است، می تواند به رشد اقتصادی این استان کمک شایانی توجهی کند؛ صنعتی که شامل هتل ها، رستوران ها، فروشگاه های صنایع دستی و خدمات حمل و نقل است که همگی به ایجاد اشتغال و افزایش درآمد محلی کمک می کنند.
توسعه صنایع دستی و کشاورزی در گرو پیشرفت صنعت گردشگری
وی می افزاید: گرچه ورود گردشگران داخلی و خارجی به استان، باعث افزایش تقاضا برای محصولات محلی می شود که به نوبه خود به توسعه صنایع دستی و کشاورزی کمک می کند اما در سالهای اخیر، با وجود جاذبه های فراوان، تعداد گردشگران به اصفهان کاهش یافته است. یکی از دلایل اصلی این کاهش، خشکی زاینده رود است که تأثیرات منفی بر زیبایی طبیعی شهر و تجربه گردشگران دارد.
کشانی: خشکی این رودخانه نه تنها بر کشاورزی بلکه بر صنعت گردشگری نیز تأثیر گذاشته است بلکه بسیاری از جاذبه های طبیعی و تفریحی که حول این رود شکل گرفته اند، تحت تأثیر کم آبی قرار گرفته اند، این در حالی است که سالهاست در دنیا گردشگری ماجراجویی نیز از پایه های صنعت توریسم است
کارشناس اقتصاد گردشگری با اشاره به اینکه زاینده رود به عنوان شاهرگ حیاتی اصفهان، نقش مهمی در تأمین آب این شهر دارد، تاکید می کند: خشکی این رودخانه نه تنها بر کشاورزی بلکه بر صنعت گردشگری نیز تأثیر گذاشته است بلکه بسیاری از جاذبه های طبیعی و تفریحی که حول این رود شکل گرفته اند، تحت تأثیر کم آبی قرار گرفته اند، این در حالی است که سالهاست در دنیا گردشگری ماجراجویی نیز از پایه های صنعت توریسم است.
وی با بیان اینکه تأثیرات بر جذب گردشگر خشکی زاینده‌رود موجب شده است که بسیاری از گردشگران از سفر به اصفهان منصرف شوند، تاکید کرد: تصاویری که از زاینده‌رود خشک منتشر می‌شود، تصویر نامطلوبی از شهر ایجاد کرده و بر جذابیت آن تأثیر منفی گذاشته است؛ همچنین، فعالیت های تفریحی مانند قایق‌سواری و پیاده روی در کنار رودخانه که زمانی بسیار محبوب بودند، اکنون دیگر امکان‌پذیر نیستند.
کشانی با اشاره به چالش ها و فرصت های پیش رو ابراز کرد: باید بپذیریم که خشکی زاینده رود باعث کاهش زیبایی طبیعی شهر شده و از یک سو تجربه گردشگران را تحت تأثیر قرار داده است و از سوی دیگر باعث کاهش تنوع فعالیت های گردشگری نیز شده است به نوعی که بسیاری از فعالیت‌های تفریحی که بر پایه آب شکل گرفته بودند، اکنون دیگر وجود ندارند.
کاهش تعداد گردشگران و تأثیرات منفی بر صنایع وابسته
وی با اشاره به اینکه کاهش تعداد گردشگران می تواند تأثیرات منفی بر صنایع وابسته مانند رستوران ها و هتل ها داشته باشد، بیان کرد: توسعه زیرساخت ها، نوع جاذبه ها و توسعه گردشگری پایدار در این راستا می تواند موثر باشد؛ با توجه به نیاز به جذب دوباره گردشگران، سرمایه گذاری در زیرساخت های گردشگری می تواند فرصت خوبی باشد.
این کارشناس اقتصاد گردشگری با اشاره به اینکه اصفهان دارای جاذبه های تاریخی و فرهنگی زیادی است که می‌توان با تبلیغات مناسب آنها را معرفی کرد، گفت: با توجه به اهمیت حفظ منابع آبی، توسعه گردشگری پایدار می تواند به جذب گردشگران کمک کند.
وی ادامه می دهد: حضور گردشگران باعث تبادل فرهنگی می شود که می‌تواند به حفظ و ارتقای فرهنگ محلی کمک کند. نمایش هنرهای سنتی، موسیقی و غذاهای محلی در کنار تعامل با گردشگران می تواند موجب تقویت هویت فرهنگی اصفهان شود.
کشانی تصریح می کند: رشد صنعت گردشگری می‌تواند منجر به افزایش سرمایه گذاری در زیرساخت ها و خدمات عمومی شود؛ این سرمایه‌گذاری ها نه تنها به بهبود شرایط زندگی مردم کمک می‌کند بلکه باعث جذب بیشتر گردشگران نیز خواهد شد.
وی با اشاره به راهکارهایی برای بهبود وضعیت گردشگری تاکید کرد: برای مقابله با چالش‌های پیش روی صنعت گردشگری اصفهان و افزایش جذب گردشگران، نیاز به راهکارهای مشخصی داریم که می توان به بازاریابی موثر، توسعه کمپین های تبلیغاتی برای معرفی جاذبه های تاریخی و فرهنگی اصفهان می تواند به جذب دوباره گردشگران کمک کن ند و در این مسیر، استفاده از رسانه‌های اجتماعی و وب‌سایتهای مربوطه برای تبلیغ جاذبه ها ضروری است.
کارشناسان معتقدند گردشگری نه تنها به عنوان یک منبع درآمد عمل می‌کند بلکه نقش مهمی در توسعه اجتماعی و فرهنگی اصفهان دارد و با ایجاد مشاغل مستقیم و غیرمستقیم، به کاهش نرخ بیکاری در منطقه کمک می کند به نوعی که مشاغل مرتبط با هتل داری، راهنمایی گردشگران، فروش صنایع دستی و خدمات حمل و نقل همگی تحت تأثیر رشد صنعت گردشگری قرار دارند.
در این ارتباط مهدی جمالی نژاد استاندار اصفهان نیز با اشاره به اینکه توسعه زیرساخت ها، سرمایه گذاری در زیرساخت های گردشگری مانند هتل ها، رستوران ها و خدمات حمل و نقل می تواند تجربه بهتری برای گردشگران فراهم کند، اظهار می کند: ارتقای کیفیت خدمات، آموزش کارکنان صنعت گردشگری در زمینه خدمات مشتری و ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده می تواند تأثیر مثبتی بر تجربه گردشگران داشته باشد.
خشکی زاینده رود و ضرورت توسعه گردشگری پایدار
وی می افزاید: با توجه به ضرورت توسعه گردشگری پایدار تاکید می کند: با توجه به مشکلات ناشی از خشکی زاینده رود، ضروری است که بر روی توسعه گردشگری پایدار تمرکز شود که این امر این شامل حفاظت از منابع آبی و ترویج فعالیت های کم‌آب بر است
استاندار اصفهان بیان می کند: ما امروز در اصفهان نیازمند توسعه گونه‌های مختلف گردشگری هستیم، لذا باید تلاش کنیم با بروز خلاقیت و همچنین ایجاد گفتمان جدید، علی‌رغم تمامی کاستی‌ها ازجمله تحریم‌ها، گردشگری را به هر طریق ممکن رونق دهیم.
جمالی نژاد: در گردشگری آنقدر تجربه کسب کرده ایم که حتی می توانیم محور گردشگری مبتنی بر تجربه تشکیل دهیم، ولی متاسفانه هنوز تصور می کنیم بسیاری از کارها را دولت باید انجام دهد، در حالی که ورود دولت در تصدی گری ها تجربه ناموفقی بود که باید این تجربه تغییر یابد
وی ادامه می دهد: نباید مردم را به هر دلیل مأیوس و نا امید کنیم، ما در قالب گردشگری داخلی می‌توانیم با حمایت از بخش خصوصی و کمک به فعالیت‌های آنان، گردشگری را رونق دهیم، خوشبختانه اخیرا مربعی از چهار استان اصفهان، قم، مرکزی و جدیداً سمنان به همت مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و استان اصفهان ایجاد شد که فرصت مناسبی را فراهم می‌سازد تا بتوانیم به سمت توسعه پایدار از منظر گردشگری در پهنه فلات مرکزی ایران و به ویژه در محور تاریخی و گردشگری شمال استان با همراهی استان‌های هم جوار حرکت کنیم.
جمالی نژاد تاکید می کند: اگر بخواهیم در گردشگری موفق باشیم، با دست و فرمان فعلی نمی شود، چرا که در شرایط کنونی در بسیاری از نقاط گردشگر پذیر که از نظر وجود جاذبه های گردشگری بی نظیر است، عملکرد خوبی نداریم.
وی با اشاره به این که گردشگری یکی از موضوعات مهم توسعه در دنیای کنونی است، افزود: به طور جدی باید دست تک تک افرادی که در این حوزه فعالیت می کنند را بوسید چراکه توسعه گردشگری به معنای رشد و توسعه یک کشور است.
حفط هویت فرهنگی نصف جهان در گرو حفظ زیبایی های طبیعی و فرهنگی
جمالی نژاد با اشاره به وجود جاذبه های گردشگری در ایران به ویژه در اصفهان و کاشان اضافه کرد: در گردشگری آنقدر تجربه کسب کرده ایم که حتی می توانیم محور گردشگری مبتنی بر تجربه تشکیل دهیم، ولی متاسفانه هنوز تصور می کنیم بسیاری از کارها را دولت باید انجام دهد، در حالی که ورود دولت در تصدی گری ها تجربه ناموفقی بود که باید این تجربه تغییر یابد.
گردشگری اصفهان با وجود چالش‌هایی همچون خشکی زاینده‌رود، همچنان پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه دارد. با اتخاذ راهکارهای مناسب و سرمایه‌گذاری در زیرساخت ها و خدمات، می‌توان صنعت گردشگری را تقویت کرد و نقش آن را در توسعه اقتصادی اصفهان افزایش داد. حفظ زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی این شهر و احیای دایمی زاینده رود نه تنها برای جذب دوباره گردشگران حیاتی است بلکه باعث حفظ هویت فرهنگی این دیار نیز خواهد شد.
