جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی گفت: گرایش به رخداد «جمعه سیاه» (بلک فرایدی) کنش انباشته مردم برای جهانی شدن است که به‌دلایلی از جمله فقدان جایگزین فرهنگی اتفاق می‌افتد.
جمعه سیاه یا «بلک فرایدی»(Black Friday) مصادف با آخرین جمعه ماه نوامبر(۹ آذر) است که در این روز بسیاری از فروشگاه‌ها در برخی کشورها، حراج‌های بزرگی برای فروش کالاهای خود در نظر می‌گیرند.
امان الله باطنی روز دوشنبه افزود: گرایش برخی از افراد به پدیده هایی مانند جمعه سیاه صرف‌نظر از درست یا غلط بودن، نشانه حرکت جامعه به سمت جهانی شدن است.
وی افزود: پدیده جهانی شدن افراد، شرکت‌ها و دولت‌ها را قادر ساخته است تا سریعتر، عمیقتر و ارزانتر از گذشته به نقاط مختلف جهان دست پیدا کنند.
باطنی به چرایی فراگیر شدن جمعه سیاه اشاره و بیان کرد: نخستین بار در کشور آمریکا، پس از مراسم روز شکرگزاری و پیش از سال نو، فروشگاه‌ها و برندهای مطرح دنیا، محصولات خود را با تخفیف به فروش گذاشتند که این اقدام اکنون در گذر زمان به یک پدیده جهانی تبدیل شده است.
این پژوهشگر اجتماعی افزود: این کنش انباشته به دلایلی از جمله مهاجرت در سال‌های اخیر و بازخوردهای مهاجران در باره سبک زندگی غربی، تعدد سفرهای خارجی از ابتدای دهه ۹۰ و یادگیری مشاهده‌ای، فرهنگ تصویری و تحریک تقاضا، سرایت اجتماعی و نبود جایگزین فرهنگی برای آن پدیدار شده که بسیار قابل تامل است.
باطنی گفت: ریشه گرایش به رویداد جمعه سیاه، شبیه شدن به دنیا و متمایز نبودن از جامعه جهانی است.
این جامعه شناس افزود: این گرایش برخی مواقع شکل افراطیِ وندالیستی (تخریب کنترل نشده اشیاء و آثار فرهنگی با ارزش یا اموال عمومی) به خود می گیرد که به رفتارهای عجیب و هیجانی می انجامد.
باطنی گفت: بر اساس جامعه شناسی سیاسی، کنش انباشته جهانی شدن در کنار کنش های دیگر و نحوه مدیریت و پاسخ سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی به آنها از اصلاع تعیین کننده تحولات آینده خواهد بود که نیازمند مدیریت و برنامه ریزی است.
جمعه سیاه اگرچه رویداد نشات گرفته از کشورهای غربی است اما در چند سال اخیر در خاورمیانه از جمله ایران نیز وارد شده و در نیمه نخست آذر شاهد تبلیغات وسیعی با عنوان‌هایی مانند «جمعه سیاه»، «بلک فرایدی» یا «حراج جمعه» در فروشگاه‌های مختلف بویژه آنلاین(برخط) هستیم که تخفیف‌های زیادی برای کالاهای خود در نظر گرفته‌اند.
با فرا رسیدن آخرین جمعه ماه نوامبر، تبلیغات فروشگاه‌های ایرانی هم به مناسبت جمعه سیاه اوج گرفت. علت تخفیف جمعه سیاه در این روز، آغاز فصل خرید سال نو میلادی است در حالیکه کارشناسان و جامعه شناسان می گویند چرا در روزهای منتهی به عید نوروز خبری از این تخفیف‌ها نیست.
