محقق و حشره‌شناس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان اصفهان گفت: سوزاندن میوه‌های آلوده انار، روش علمی برای کنترل و مقابله با آفت «کرم گلوگاه» نیست.
کرم گلوگاه از آفات مهم درخت انار و کاهش دهنده عملکرد و کیفیت این میوه در کشور محسوب می شود و اگر به درستی کنترل نشود خسارت اقتصاد زیادی به بار می‌آورد.
محمد حسن بشارت‌نژاد روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: روش سوزاندن میوه‌های آلوده به آفت کرم گلوگاه علاوه بر هزینه اقتصادی برای باغدار به محیط زیست نیز آسیب میزند.
وی اظهار داشت: داخل میوه‌های انار که محل فعالیت کرم گلوگاه است، دشمنان طبیعی این آفت نیز وجود دارد و با آتش زدن انارهای آلوده، آفت و دشمن طبیعی آن هر دو با هم از بین میروند.
این کارشناس اضافه کرد: باغدارها باید قسمت های سالم انارهای آلوده را به فرآورده‌هایی مثل رب انار و قسمتهای آلوده به کرم آفت را بعد از جداسازی با مدفون کردن در خاک به عمق ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر به کودهای آلی قابل استفاده تبدیل کنند.
بشارت‌نژاد گفت: کرم گلوگاه انار در استان اصفهان در مناطق نیمه گرمسیر و معتدل مثل شهرستانهای اصفهان، شهرضا، اردستان، نطنز، کاشان، شاهین‌شهر و میمه، برخوار، فلاورجان، مبارکه و حتی فریدن و فریدونشهر نیز وجود دارد.
وی با بیان اینکه این آفت همه ساله در شهرستانهای اصفهان، شهرضا، اردستان، کاشان و نطنز باغ‌های انار را تهدید می‌کند، خاطرنشان کرد: با توجه به تحقیقات انجام شده و شرایط خاص کرک گلوگاه، هیچ ترکیب شیمیایی و آفت کشی برای محلول پاشی با روش های رایج باغداران روی آن تاثیر ندارد.
وی درباره مراحل زندگی و رشد کرم گلوگاه گفت: این آفت، پروانه ای است که روی انار و قسمت تاج آن، تخمگذاری می‌کند و بعد تبدیل به کرم شده و به داخل انار راه پیدا می کند به همین علت سم پاشی باغ برای نابودی آن تاثیری ندارد.
بشارت‌نژاد، روش های «تاج تراش» و تزریق برخی مواد مناسب در تاج را از راه های کنترل این آفت عنوان کرد و افزود: با تراشیدن تاج انار، جمعیت تخم و آفت کرم گلوگاه کاهش می یابد و آفت کنترل می‌شود.
این محقق، رعایت اصول باغبانی را برای کنترل جمعیت آفت کرم گلوگاه اثربخش دانست و گفت: باید برای کاشت درخت انار از ارقام مناسب که جمعیت حشره را به خود جذب نکند، انتخاب کرد زیرا برخی ارقام نسبت به این آفت، حساس و برخی متحمل هستند.
وی با اشاره به تاثیر روش صحیح کاشت درخت انار بر عدم جذب و دفع آفت، اظهار کرد: درخت باید با فاصله مناسب بین چهار تا پنج متر یا سه تا چهار متر و با روش صحیح کاشته شود و در زمان کاشت نیز باید به وضعیت قرار گرفتن ریشه، طوقه و ساقه در خاک توجه کرد به طوری که ساقه در خاک نباشد و ریشه از خاک بیرون نیاید در غیر این صورت درخت ضعیف می‌شود و شرایط برای جذب و جلب آفت مناسب می‌شود.
این محقق ادامه داد: شیوه آبیاری درخت انار نیز در کنترل آفت کرم گلوگاه موثر است و درختان باید به اندازه کافی و منظم آبیاری شوند، همچنین با هرس مناسب شاخههای درخت و رعایت تناسب در هرس، سوخت و ساز درخت درست انجام شده و در برابر آفت مقاوم می‌شود.
بشارت‌نژاد درباره روشهای مرسوم کنترل این آفت توضیح داد: باغدارها، انارهای سالم را برداشت و انارهای آلوده را در باغ رها می کنند و در این فرصت، کرم گلوگاه، پاییز و زمستان را پشت سر می گذارد و در بهار، فعالیت خود را شروع و دوباره خسارت وارد می‌کند در حالی که باید انارهای آلوده جمع شود.
وی تصریح کرد: یکی از شاخصهای مهم مدیریت و کنترل آفت، کاهش جمعیت آن است بنابراین باید تلاش شود میزان آفت از یک آستانه جمعیت پایین بیاید تا خود به خود آفت کنترل و جلوی خسارت اقتصادی برای باغدار گرفته شود.
بشارت‌نژاد ادامه داد: گاهی مواقع نیز با افزایش جمعیت آفت و با ایجاد رقابت و شوک جمعیتی به آن‌ها می توان جمعیت آفت را کنترل کرد.
به گفته وی، در کنترل بیولوژیکی آفت، دشمنان طبیعی آفت مثل زنبورهای «تریکوگراما» پرورش داده می‌شوند و با رها سازی در باغ، تخم آفت را پیدا می کنند و از بین میبرند اما این کار اکنون در استان اصفهان متوقف شده است زیرا پرورش دهندگان حشرات متعلق به بخش خصوصی بودند و حمایت نشدند.
وی با تاکید بر موفقیت ۸۰ درصدی کنترل بیولوژیکی آفات در باغ‌های این استان، افزود: در این روش، موجود زنده علیه آفت بکار میرود به همین دلیل باید این موجودات با روش مناسب و خوب پرورش داده شوند و بصورت اصولی و علمی نیز رها سازی شوند تا نتیجه مناسب حاصل شود.
بشارت نژاد، استفاده از پوشش سبز کف باغ را یکی دیگر از روشهای کنترل آفت کرم گلوگاه عنوان کرد و گفت: کاشت گیاهان دارویی مانند شوید، مرزه، نعناع و رازیانه در کف و بستر باغ، علاوه بر حفظ رطوبت باعث ایجاد فضای مناسب و پناهگاه برای دشمنان طبیعی و در نتیجه کاهش جمعیت کرم گلوگاه می‌شود.
این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی اصفهان یادآور شد: باغدارها برای کنترل آفت بیشتر تمایل به سم‌پاشی دارند ولی این کار نتیجه چندانی ندارد و علاوه بر خسارت اقتصادی بر محیط زیست نیز تاثیر منفی می‌گذارد.
کرم گلوگاه مهمترین عامل کاهش کمی و کیفی محصول انار و یکی از موانع مهم در افزایش صادرات آن است.
این آفت نخستین بار در سال ۱۳۴۹ در باغ‌های انار کاشمر مشاهده و با توجه به محل و علائم اولیه آلودگی به کرم گلوگاه انار موسوم شد.
