میزان صادرات صنایع دستی اصفهان آنقدر کم است که کسی باور نمی‌کند اصفهان شهر جهانی صنایع دستی باشد، در این گزارش آمار مربوط به صادرات صنایع دستی اصفهان در مقایسه با صادرات سایر صنایع بررسی شده است.
با وجود نقش مهم اصفهان در تاریخ ایران، بیشتر معروفیت این شهر مدیون هنر آن است، این شهر با فرهنگی غنی از قرن دوازدهم میلادی مورد توجه هنرمندان بوده است، با وجود اینکه این شهر رو به صنعتی شدن می‌رود اما همچنان این صنایع دستی است که به آن شخصیتی بی‌مانند داده است، اصفهان نخستین شهر ایرانی در لیست «شهرهای جهانی صنایع‌دستی» بوده است، دلیل آن هنرهای گسترده و متفاوتی است که تاکنون بیش از ۱۳۰ رشته آن به ثبت رسیده است، میناکاری، فیروزه‌کوبی، زری بافی، مخمل بافی، مشبک فلزی، احجام فلزی، سماورسازی، نازک بری فلز، قلمکاری، سفالگری (شهرضا)، نازک‌بری چوب و منبت کاری برخی از مهمترین آنها است.
غالب هنرمندان از وضعیت صنایع دستی رضایت ندارند، رونق گذشته مدام به ذهنشان می‌آید و آنها را از ادامه راه مایوس می‌کند
اما در این شهر جهانی صنایع دستی، غالب هنرمندان از وضعیت صنایع دستی رضایت ندارند، رونق گذشته مدام به ذهنشان می‌آید و آنها را از ادامه راه مایوس می‌کند، آنها می‌گویند اگر حداقل هزینه مواد اولیه کمتر بود بهتر می‌شد صنایع دستی تولید کرد.
نورالله عبداللهی، معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان در این خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان اظهار کرد: آمار صادرات ما نسبت به کشور و نسبت به تولیدمان خیلی کمتر است، چون صادرات از گمرک ما خارج نمی‌شود که آمار را داشته باشیم، معمولاٌ کسانی که صادر کننده هستند از شهرهای مرزی صنایع دستی را صادر می‌کنند و آمار برای این گمرک‌ها بالا می‌رود اگرچه آمار تولید بالاست ولی بیشتر آن به صورت زمینی از کشور خارج می‌شود.
وی افزود: در شش ماهه اول شال ۴۷ هزارتن صادرات صنایع دستی به مبلغ ۲۳۶ هزار دلار نیمایی داشته‌ایم، این آمار خیلی پایین است ولی بدین معنی نیست که صادرات نداریم.
اگرچه آمار تولید صنایع‌دستی بالاست ولی بیشتر آن به صورت زمینی از کشور خارج می‌شود
عبداللهی با اشاره به کرونا و رکود صنایع دستی در آن سال‌ها بیان کرد: در سال ۱۴۰۱ که دوران کرونا تمام شد، دولت حمایت تسهیلاتی خوبی از صنایع دستی کرد، ۹۰ میلیارد تومان بودجه فقط در استان اصفهان بود که نسبت به سال‌های قبل این رقم افزایش پیدا کرده بود ولی با بالارفتن هزینه‌ها و قیمت مواد اولیه(به دلیل تغییر نرخ ارز) مشکلات همچنان وجود دارد، البته بعد از پایان کرونا وجود گردشگران و مهمانان خارجی تأثیرگذار بوده است.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان ادامه داد: سفال و کاشی سنتی در صدر صادرات استان هستند و دست بافته‌ها، شیشه‌های سنتی، صنایع دستی چوبی و فلزی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
در انتظار ورود گردشگر از کشورهای مختلف
وی در پاسخ به این سوال که گردشگران اروپایی خرید صنایع دستی بهتری داشتند یا گردشگران چینی، گفت: اگرچه گردشگران غربی صنایع دستی را بهتر می‌خریدند ولی وجود گردشگران چینی هم خوب است و امید است از کشورهای دیگر هم گردشگر بیاید و شرایط صنایع دستی بهتر شود.
عبداللهی درخصوص اینکه چرا هدیه به مهمانان خارجی و سفرا از هنرهای دستی مثل زری بافی و گلابتون نیست، تا این هنرها هم به دنیا معرفی شود، توضیح داد: این صنایع خیلی گران و کم است و شهرداری یا استانداری نمی‌توانند از این هدایای گران قیمت استفاده کنند، البته میراث فرهنگی برای احیای این صنایع با ارزش خانه شیخ‌الاسلام را قرار داده است تا ضمن تولید محصولات زری‌بافی، هنرجویان نیز این هنر را بیاموزند و بتوانند به نسل‌های بعد نیز آن را منتقل کنند، از آن جایی که این رشته به تازگی احیا شده است، تعداد محصولاتش کم است و صادرات ندارد.
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان با بیان اینکه آموزش زری بافی کار راحتی نیست، افزود: آموزش این هنر، ممکن است چندین سال طول بکشد به همین دلیل استقبال از این رشته هم نسبت به صنایع دیگر کمتر است و متقاضی کمتری دارد و هم اکنون در خانه شیخ الاسلام تعداد کمی مشغول آموزش این رشته هستند، ولی با این حال شرکتی در کاشان
آموزش هنر زربافی، ممکن است چندین سال طول بکشد به همین دلیل استقبال از این رشته نسبت به صنایع دیگر کمتر است
در بحث تولید فعالیت دارد و محصولاتش را در کشورهای خارجی عرضه می‌کند، با سرمایه‌گذاری در این زمینه، این صنعت نیز رونق می‌یابد.
نمایشگاه‌های بین‌المللی، خالی از حضور هنرمندان ایرانی
وی درخصوص برگزاری نمایشگاه‌های صنایع دستی بین‌المللی و عدم حضور هنرمندان در این نمایشگاه‌ها تصریح کرد: چندین سال است به دلیل اینکه اعتبارات پیش‌بینی نشده، نمایشگاه‌های خارجی نداریم، معمولاً بخش خصوصی این کار را انجام می‌دهد و میراث فرهنگی اطلاع‌رسانی می‌کند و هنرمندان با هزینه شخصی شرکت می‌کنند، اما نمایشگاه‌های حمایتی داخلی مرتب برگزار می‌شود و طبق سهمیه هنرمندان به این نمایشگاه‌ها می‌روند.
عبداللهی خاطرنشان کرد: استان اصفهان، یکی از استان‌هایی است که در ایام نوروز بازارچه‌های صنایع دستی برپا می‌کند، امسال نیز در چهلستون و شهرستان‌های مختلف این بازارچه برقرار است.
بیمه هنرمندان موکول به ۱۴۰۳
معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان درخصوص بیمه هنرمندان نیز تصریح کرد: وزارت میراث درخواست ده هزار نفر را برای بیمه شدن داده بود که تا حدی هم موافقت شد و برای تأمین اعتبار هم رفت ولی امسال تأمین اعتبار نشد و پیگیر‌های وزارتخانه هم به نتیجه نرسید، احتمالا در بودجه ۱۴۰۳ این اعتبار در نظر گرفته شود، از لیستی که اصفهان ارسال کرده، بیش از ۸۰۰ نفر واجد شرایط بودند که منتظر تأمین اعتبار هستیم.
وی درخصوص صنایع دستی خلاقانه گفت: مرکز خلاقیت آفتاب که در ساختمان خانه تاریخی قزوینی‌ها در خیابان ابن سینا واقع است از مراکز مهم میراث فرهنگی در زمینه صنایع دستی خلاقانه است، در تفاهم نامه‌ای میان میراث فرهنگی، خانه قزوینی‌ها و معاونت ریاست جمهوری امکاناتی در اختیار این مرکز قرار داده شد تا این مرکز تحت نظارت میراث فرهنگی، شرکت‌های خلاق را آموزش دهد.
عبداللهی افزود: شرکت‌های خلاق که ایده‌های خلاقانه دارند با مراجعه به این مرکز و استفاده از اساتید این مرکز به توانمندی‌های لازم می‌رسند تا بتوانند طرح‌های خلاق خود را به‌روزرسانی کنند و به مرحله اجرا برسانند.
حدود یک میلیارد دلار صادرات گمرکات استان اصفهان
رسول کوهستانی‌پزوه، مدیرکل گمرکات استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان درخصوص آمار دقیق صادرات صنایع دستی استان اصفهان، گفت: در هشت ماهه سال ۱۴۰۲ صادرات از طریق گمرکات استان اصفهان به میزان یک میلیون و ۵۵۰ هزار تن و به ارزش ۹۷۰ میلیون و ۳۲۷ هزار دلار بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، تغییر محسوسی نداشته است.
وی اقلام صادراتی گمرکات استان اصفهان را ۶۴۳ نوع کالا برشمرد و اظهار داشت: در این مدت عمده‌ترین محصولات صادراتی از گمرکات استان اصفهان چدن آهن، فولاد و مصنوعات آن به ارزش ۵۰۳ میلیون دلار با ۱۱ درصد رشد، محصولات پتروشیمی ۱۷۲ میلیون دلار ۱۲ درصد رشد، فرش ماشینی و دستباف ۵۹ میلیون دلار ۲۷ درصد کاهش و محصولات لبنی ۵۵ میلیون دلار با ۳۲ درصد کاهش بوده است.
تعداد کشورهای هدف صادرات از طریق گمرکات استان اصفهان ۸۷ کشور است
کوهستانی‌پزوه تعداد کشورهای هدف صادرات از طریق گمرکات استان اصفهان ۸۷ کشور برشمرد و تصریح کرد: در این مدت عراق به ارزش ۳۴۷ میلیون دلار با ۱۴ درصد کاهش، پاکستان ۲۲۴ میلیون دلار ۳۴ درصد افزایش، افغانستان ۸۳ میلیون دلار ۳۴ درصد رشد، ترکیه ۷۵ میلیون دلار ۲۹ درصد کاهش و امارات متحده عربی ۶۲ میلیون دلار ۳۴ درصد رشد مهمترین مقاصد صادراتی گمرکات استان اصفهان بوده است.
با این تفاصیل به نظر می‌رسد هنر و صنایع دستی میان مسؤولان هنوز جایی ندارد، گرچه ممکن است مسؤولان اقداماتی برای رفع موانع و چالش‌های حوزه صنایع دستی انجام داده باشند، اما تا زمانی که این تلاش‌ها به نتیجه نرسد و ارزش افزوده‌ای برای هنرمند صنایع دستی ایجاد نکند، تقریبا بی‌فایده است، اصفهان، شهر جهانی صنایع دستی نباید در نگاه مسؤولان در حد یک شعار باقی بماند، زمانی که مسؤولان در صحبت‌هایشان رونق گردشگری را نجات اصفهان می‌دانند باید توجه داشته باشند که رونق صنایع دستی، حمایت هنرمندان و تلاش در این راستا یکی از ارکان اصلی رونق گردشگری است.
