اخیرا ۶۵ دستگاه استخراج ارز دیجیتال قاچاق به ارزش ۴۰ میلیارد ریال در اصفهان کشف شد که تاییدی بر نظر کارشناسان درباره یکی از دلایل ناترازی برق و عدم بازرسی مناسب در حوزه استخراج ارز دیجیتال است.
عاطفه علیان: ارزهای دیجیتال از زمان ظهور بیت کوین در سال ۲۰۰۹ به شدت رشد کرده اند؛ اکنون بیش از ۱۸ هزار نوع ارز دیجیتال فعال وجود دارد و بازار ارزهای دیجیتال تا سال ۲۰۲۴ به حدود ۱.۱ تریلیون دلار رسیده است و بیت کوین به‌عنوان ارز پیشتاز، بیش از ۴۰ درصد از کل بازار را به خود اختصاص داده است.
کشورها رویکردهای متفاوتی نسبت به ارزهای دیجیتال دارند؛ برخی مانند چین، استخراج این ارزها را ممنوع کرده اند و در مقابل، کشورهایی مانند السالوادور با پذیرش بیت کوین به‌عنوان واحد پول رسمی، در پی جذب سرمایه گذاری و بهبود وضعیت اقتصادی خود هستند.
وضعیت استخراج ارزهای دیجیتال در ایران
اگرچه استخراج ارزهای دیجیتال در ایران به علت هزینه پایین انرژی باعث شده از نظر اقتصادی توجیه پذیر باشد اما دولت ایران به دلیل کمبود انرژی و فشار بر شبکه برق، از سال ۱۳۹۸ قوانین سخت گیرانه ای برای فعالیت ماینرها وضع کرده و تنها به واحدهای مجوزدار اجازه فعالیت داده است؛ با این وجود، بسیاری از افراد به‌صورت غیرمجاز و بدون مجوز به فعالیت ادامه می دهند.
و اما اخیرا ۶۵ دستگاه ماینر قاچاق به ارزش ۴۰ میلیارد ریال در اصفهان کشف و ضبط شد؛ این کشف نشان‌دهنده حجم بالای فعالیت‌های غیرقانونی در حوزه استخراج ارز دیجیتال است؛ کارشناسان برآورد می کنند که هر دستگاه ماینر در طول یک سال می‌تواند بین ۰.۱ تا ۰.۲ بیت‌کوین استخراج کند؛ اگر این تعداد ماینر به‌طور قانونی فعالیت می کردند، درآمد قابل‌توجهی برای مالکان خود ایجاد می کردند.
بسیاری از افراد به صورت غیرمجاز و بدون مجوز اقدام به استخراج رمز ارز می کنند که این موضوع نه تنها به شبکه برق کشور آسیب می زند، بلکه کنترل دولت بر این صنعت را نیز دشوارتر می کند
در همین ارتباط کارشناس ارزهای دیجیتال در گفت و گو با خبرنگار بازار اظهار کرد: ایران با توجه به هزینه‌های پایین انرژی، به مکانی جذاب برای استخراج ارز دیجیتال تبدیل شده است.
علی رضایی افزود: این جذابیت باعث شده که بسیاری از افراد به صورت غیرمجاز و بدون مجوز فعالیت کنند. این موضوع نه تنها به شبکه برق کشور آسیب می زند، بلکه کنترل دولت بر این صنعت را نیز دشوارتر می کند.
مدیریت و نظارت بر تولید ارزهای دیجیتال به جای محدودیت آفرینی
وی گفت: دولت باید به جای محدود کردن این فعالیت ها، چارچوب هایی برای مدیریت و نظارت بر تولید ارزهای دیجیتال ایجاد کند چراکه موضوع ناترازی برق و تاثیر آن بر قطعی برق صنایع و وضعیت اقتصادی کشور معضلی اساسی است که باید در بخش های مختلف برای پیشگیری از آن برنامه ریزی شود.
کارشناس ارزهای دیجیتال تصریح کرد: استخراج غیرقانونی این دستگاه ها نه تنها به دولت آسیب می زند بلکه این استخراج های غیرقانونی فشار بر مصرف برق خانگی را نیز افزایش می دهد و ممکن است مشکلاتی برای تأمین انرژی عمومی به وجود آورد؛ دولت به دلیل این فشارها، سیاست های سخت‌گیرانه ای در زمینه کنترل مصرف برق و برخورد با ماینرهای غیرمجاز اتخاذ کرده است.
در همین ارتباط تحلیلگر اقتصادی نیز در گفت و گو با خبرنگار بازار اظهار می کند: بسیاری از کشورهای دیگر در حال سرمایه گذاری بر روی ارزهای دیجیتال هستند و به تدریج سیاست های خود را برای حمایت از این صنعت بهبود می بخشند.
مهدوی: کشف تعداد زیادی ماینر، نشان دهنده عدم رعایت قوانین و مقررات مربوط به استخراج ارزهای دیجیتال در کشور است، با وجود اینکه فعالیت های قانونی می‌توانند به رشد اقتصادی کمک کنند و دولت باید با ارتقاء آگاهی عمومی و تشویق به فعالیت های مجاز، از ظرفیت های بالقوه این صنعت بهره برداری کند
سعید مهدوی گفت: در ایران، مشکل کمبود انرژی و عدم وجود زیرساخت های مناسب، فعالیت های غیرقانونی را تشدید کرده است؛ نیاز به یک رویکرد جامع و دقیق برای مدیریت استخراج ارزهای دیجیتال و جلوگیری از سوء استفاده های غیرمجاز احساس می شود.
وی تاکید کرد: کشف تعداد زیادی ماینر، نشان دهنده عدم رعایت قوانین و مقررات مربوط به استخراج ارزهای دیجیتال در کشور است، با وجود اینکه فعالیت های قانونی می‌توانند به رشد اقتصادی کمک کنند.
تحلیلگر اقتصادی گفت: فعالیت های غیرمجاز به شبکه انرژی فشار می آورند و ممکن است عواقب وخیمی برای اقتصاد ملی داشته باشند؛ دولت باید با ارتقاء آگاهی عمومی و تشویق به فعالیت های مجاز، از ظرفیت های بالقوه این صنعت بهره برداری کند.
باید توجه داشته باشیم که هر نوع قطعی و یا ناترازی برق در درجه نخست به تولید و صنعت کشور ضربه می زند، آن هم در شرایطی که در زمان کمبود برق در درجه نخست قطعی برقی کشور قرار می گیرد؛ در این ارتباط یوسف نجفی استاد دانشگاه و مشاور وزیر نیرو می گوید: بنا به گزارش کمیسیون انرژی اتاق ایران درحال حاضر در ایام گرم سال ۲۰ هزار مگاوات ناترازی برق وجود دارد و پیش بینی‌ها نشان می‌دهد که درسال آتی به ناترازی ۲۴ هزار مگاواتی برسیم که برای تامین این مقدار برق بیش از ۲۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری به همراه پنج سال زمان نیاز است.
خسارت اقتصادی ناشی از قطعی برق صنعتی بیشتر از سایر بخش‌ها
وی توجه به بخش تولید و توزیع را چاره اصلی رفع ناترازی در حوزه برق می داند و می گوید: بخش صنعت در زمان فشار به شبکه تولید و توزیع برق کشور، در اولویت اول قطعی برق کشور قرار دارد اما باید دقت کنیم که درجه اثرپذیری و خسارت اقتصادی کشور ناشی از قطعی برق صنعت به مراتب بیشتر از سایر بخش‌های اقتصادی است.
نجفی تاکید می کند: یکی از این کارهای فوری برای جلوگیری از آسیب بیشتر به صنایع عمل به تعهدات ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب وکار از بابت عدم النفع قطعی برق صنایع است.
رشد تقاضای ناشی از رشد اقتصادی، فعالیت های زیرزمینی مانند تولید رمزارز و تأثیر قیمت گذاری موجب شده است که هسته اولیه ناترازی در برق شکل بگیرد
در همین ارتباط عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه نیرو با تایید اینکه بخشی از ناترازی برق به رمزارزها بر می گردد، اظهار می کند: رشد تقاضای ناشی از رشد اقتصادی، فعالیت های زیرزمینی مانند تولید رمزارز و تأثیر قیمت گذاری موجب شده است که هسته اولیه ناترازی در برق شکل بگیرد.
کیومرث حیدری با بیان اینکه وضعیت فعلی نظام قیمت گذاری برق به سمت یک کالای عمومی (رایگان) نیز در وضعیت فعلی تاثیرگذار است. وی به اثرات مخرب ناترازی برق اشاره کرده و می گوید: ناترازی آینده می‌تواند بسیار شدیدتر و مخرب تر از تجربه سال های اخیر باشد و انرژی الکتریکی می تواند به‌عنوان مسئله شماره یک به صنعت تحمیل شود؛ بنابراین توصیه می شود نهادها فکری در بخش صنعت و شناسایی بکار بستن تسهیلگرها و شتاب دنده های رفع بحران داشته باشند.
کشف ماینرهای قاچاق در اصفهان تنها بخشی از چالش های بزرگتری است که ایران در مواجهه با ارزهای دیجیتال دارد. با وجود پتانسیل های فراوان این صنعت، نیاز به تدوین سیاست‌های مناسب و کنترل فعالیت ها به شدت احساس می‌شود تا از ظرفیت های بالقوه آن بهره برداری شود و در عین حال مشکلات مرتبط با انرژی و اقتصاد کاهش یابد.
