بعد از تلاش‌های بی‌وقفۀ دوستداران میراث فرهنگی، رسانه‌ها و شهروندان اصفهان و با پیگیری ستاد معاونت وزارت میراث فرهنگی، دادستان عمومی و انقلاب مرکز این استان دستور توقف تخریب مسجد کازرونی را صادر کرد؛ اما موضوع مهم دیگر این است که مسجد کازرونی باید در فهرست میراث ملی ثبت شده و از حمایت قانون برخوردار شود.
ازاین‌رو ضرورت دارد تا علیرضا ایزدی، مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی کشور که خود نیز سابقۀ مدیریت اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان را در کارنامه دارند و از قضا موضوع تخریب مسجد کازرونی ابتدا از زمان حضور وی در اصفهان مطرح شده بود، این‌بار به موضوع ثبت این بنا در فهرست میراث ملی به‌طور جدی ورود کرده و برای جلوگیری از تخریب مسجد کازرونی نسبت به ثبت آن به فوریت اقدام کند.
در این گزارش، «سیدمحمد بهشتی» عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری، «علیرضا انیسی» عضو شورای ثبت آثار تاریخی وزارت میراث فرهنگی، کردشگری و صنایع‌دستی و «مرتضی فرشته‌نژاد» معمار و مرمتگر پیشکسوت، از ضرورت ثبت مسجد کازرونی در فهرست میراث ملی سخن گفته‌اند.
مسجد کازرونی دارای سرمایۀ اجتماعی است
سیدمحمد بهشتی، عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری گفت: مدتی است که مباحث مختلفی توسط کارشناسان خبره دربارۀ مسجد کازرونی مطرح می‌شود و افرادی که دربارۀ این مسجد اظهارنظر کرده‌اند ناآشنا و غیرکاشناس و غیرمتخصص نیستند، ازاین‌رو وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی باید به این مباحث اهمیت دهد.
او ادامه داد: قرائن نشان می‌دهد که مسجد کازرونی دارای سرمایۀ اجتماعی است، یعنی جامعۀ اصفهانی از حفاظت از این اثر استقبال می‌کند و فقط افرادی معدود با تخریب این بنا موافق‌اند که دراین خصوص ذی‌نفع خواهند شد، بنابراین وزارتخانه نباید نسبت به مسجد کازرونی و ثبت آن در فهرست میراث ملی بی‌تفاوت باشد.
اولین رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور اضافه کرد: مورد دیگری که باید به آن توجه جدی داشت این است که مسجد کازرونی به‌عنوان یکی از مصادیق تجربۀ معاصرشدنِ سنت معماریِ گذشتۀ ما محسوب می‌شود که این موضوع از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است. ازجمله نمونه‌های چنین معماری که تعدادشان هم فراوان نیست کاخ سبز و کاخ مرمر هستند که در دوره جدید ساخته شده و دارای ارزش بوده، یعنی ادامۀ همان سنت گذشته هستند، ولی معاصر شده و پاسخگوی نیازمندی‌های جدید شده‌اند،بنابراین باید حفظ شده و شایسته است که در فهرست میراث ملی ثبت و از حمایت قانون برخوردار شوند.
بهشتی تأکید کرد: من موضوع ثبت مسجد کازرونی در فهرست میراث ملی را پیگیری خواهم کرد تا مشخص شود که آن کسانی که می‌گویند این بنا را ثبت نکنید چه کسانی هستند و چه استدلالی دارند!
مسجد کازرونی، واجد ارزش برای ثبت در فهرست میراث ملی است
همچنین علیرضا انیسی، عضو شورای ثبت آثار تاریخی وزارت میراث فرهنگی، کردشگری و صنایع‌دستی نیز با اشاره به ضرورت ثبت مسجد کازرونی در فهرست میراث ملی، بیان کرد: مدت‌ها قبل موضوع ثبت این بنا در شورای ثبت وزارت میراث فرهنگی، گرشگری و صنایع‌دستی مطرح شده و قرار بود پروندۀ آن کامل شود که متأسفانه این اتفاق تاکنون رخ نداده، این درحالی است که مسجد کازرونی واجد ارزش است و ضرورت دارد که در فهرست میراث ملی به ثبت برسد.
او گفت: مسجد کازرونی اگرچه متعلق به دوران معاصر است، ولی از آنجا که واجد ارزش است لازم است به‌عنوان بخشی از میراث معاصرِ ما به ثبت برسد.
انیسی با بیان اینکه در ثبت آثار تاریخی، فهرستی به نام میراث معماری معاصر وجود دارد، افزود: ما معتقدیم که به‌طورکلی و در مسیر ثبت تاریخ معماری باید به آثاری توجه کرد که در دورۀ خود دارای ویژگی‌های مختلفی بوده‌اند، ازجمله اینکه از معماریِ گذشتۀ ما تأثیرپذیر هستند و در دورۀ معاصر به ارزش‌های معماری گذشته احترام می‌گذارند. در مسجد کازرونی نیز می‌بینیم که این بنا علی‌رغم سادگی، توانسته با استفاده از این ویژگی‌ها، یک اثر معماری را شکل دهد.
عضو شورای ثبت آثار تاریخی وزارت میراث فرهنگی، کردشگری و صنایع‌دستی تأکید کرد: مسجد کازرونی، بنایی باارزش در یک محله است، مقیاس محله‌ای دارد و جزو بناهای با ارزشی است که درطول زمان مرتتب شده و واجد ارزش برای ثبت در فهرست میراث ملی است. درواقع بسیاری از آثار قدیم که به ثبت میراث ملی می‌رسند درطول زمان، ارزشمند شده و ما به آن‌ها توجه کرده‌ایم. مسجد کازرونی نیز جزو بناهای باارزشی است که اگرچه در دوره معاصر ساخته شده، ولی واجد ارزش است و باید به آن توجه کرد.
معمار مسجد کازرونی، خَلَف استاد محمد رضا اصفهانی است
مرتضی فرشته‌نژاد، معمار و مرمتگر پیشکسوت نیز گفت: بارها تکرار کرده‌ایم که این بنا مسجد است، خانۀ خداست. آیا هیئت امنا وارث خدا هستند؟! این افراد هیچ ربطی به این بنا ندارند. چرا قانون را زیر پا گذاشته و به ضوابط میراث فرهنگی دهن‌کجی می‌شود؟!
او با تأکید بر اینکه مسجد کازرونی واجد ارزش است، افزود: من بارها و هم ازنظر فنی و معماری و هم ازنظر مذهبی، نظر خود را دربارۀ مسجد کازرونی ارائه کرده و بازهم تکرار می‌کنم که این بنا دارای معماری خاص و بی‌نظیری است. کمتر بنایی در کشور ما وجود دارد که فصل مشترک بینِ (معماری سنتیِ گذشته تا اواخر قاجار) و آن نوع معماری باشد که از دوران پهلوی شروع شد.
فرشته‌نژاد تصریح کرد: باید چنین گفت که معمار مسجد کازرونی، خَلَف استاد علی اکبر بوده است، خلف استاد محمد رضا اصفهانی بوده که مسجد شیخ لطف‌الله را طراحی کرد. معمار مسجد کازرونی، کاری بسیار قوی در ساختن این بنا انجام داده است، اما کسانی که می‌خواهند مسجد کازرونی را تخریب کنند و به ثبت آن در فهرست میراث ملی اعتقاد ندارد به این مباحث نیز ایمان ندارند.
او اضافه کرد: متأسفانه می‌خواهند کاری کنند که این بنا به هرقیمتی انتفاعی شود! این افراد از کجا اجازه گرفته و بخشی از مسجد را تخریب کرده‌اند؟! آیا کسانی که سرمایه‌گذارِ این هدف هستند مسلمان‌اند؟! کارشناسان مختلفی نظر داده‌اند که مسجد کازرونی نه‌تنها نباید تخریب شود، بلکه باید در فهرست میراث ملی به ثبت برسد، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی باید ثبت این اثر تاریخی به جلو بیندازند.
