شهر زیرزمینی کُرد علیا به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری شهرستان تیران و کرون، شگفتی ساختاری و معماری خاصی را متجلی کرده و هنر پیشینیان ما را در جای جای طراحی شهر به نمایش گذاشته است.
با گذشت ۹۵ کیلومتر از شهر اصفهان به سمت غرب به روستای تاریخی و قدیمی می‌رسیم که یک شهر به وسعت بیش از ۲۰ هزار متر مربع با معماری متفاوت، زیر آن قرار دارد.
شهر زیرزمینی کرد علیا از سال ۹۵ مقصد گردشگران و باستان‌شناسان قرار گرفت و امروز به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری استان مطرح است. بنا به اعتقاد باستان‌شناسان و زمین‌شناسان بسیاری از بخش‌های فلات مرکزی ایران از جمله شهرستان کاشان و تیران و کرون زیر خود شهرهای زیرزمینی دارند.
خبر «کشف شهر زیرزمینی در تیران وکرون» در آن سال از زبان فرماندار موضوعی بود که جریان‌های رسانه‌ای را به خود معطوف ساخت و مسئولان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آن را به عنوان یک اثر تاریخی و فرصت سرمایه‌گذاری مطرح کردند.
گردشگران از جذابیت این جاذبه تاریخی می‌گویند که درس‌های زیادی در خصوص دوره‌های تاریخی گذشته دارد و می‌توان به جایگاه و نقش آن پی برد.
معماری شگفت‌انگیز شهر زیر زمینی و برابری با شهر روم
علی صفری، یکی از معتمدان محلی روستای کرد علیا در خصوص این شهر زیرزمینی گفت: نوع معماری این شهر زیرزمینی تناسب و برابری با یک شهر زیرزمینی در رم دارد.
وی افزود: شگفتی معماری و کاربری نظامی آن موجب شده است که علاقه‌مندی به بازدید از آن برای مسافران فراهم شود.
این معتمد با بیان اینکه ورودی و خروجی اصلی این شهر کنار یکدیگر است، تصریح کرد: این شهر ۸۰ ورودی فرعی دارد و کنار هر ورودی یک چاه آب وجود دارد.
صفری تاکید کرد: همه ورودی‌ها رو به طلوع آفتاب است و قابلیت متفاوتی دارد که مسیر اصلی را نمی‌توان یافت.
وی با اشاره به ویژگی‌های سقف این شهر زیرزمینی خاطرنشان کرد: لایه سختی در سقف وجود دارد که در بعضی نقاط به بیش از یک متر می‌رسد.
این معتمد محلی روستای کرد علیا، در خصوص حفاری‌هایی که در گذشته صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: خاک حفاری‌هایی که برای ایجاد این شهر زیرزمینی طی بیش از ۲ هزار سال صورت گرفته، در مناطق مختلف رها شده است تا اثری از آن نباشد.
صفری با بیان اینکه در گذشته روی این شهر زیر زمینی روستایی وجود نداشت، اضافه کرد: چراغ‌های گازی برای روشنایی این شهر در نظر گرفته شده بوده که در حال حاضر محل چراغ‌ها احیا شده است.
وی ناشناختگی روستاییان از این شهر را عامل بی‌توجهی در گذشته عنوان کرد و ادامه داد: ساکنان از این شهر زیرزمینی برای نگهداری حیوانات استفاده می‌کردند.
قدمت شهر زیرزمینی مرتبط با دوران اشکانیان
محسن مظاهری، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تیران و کرون درباره این اثر تاریخی می‌گوید: قدمت این شهر زیرزمینی بر اساس مطالعات و بررسی‌ها به دوران اشکانیان بازمی‌گردد.
وی اضافه کرد: نوع دیوارچینی و معماری این شهر زیرزمینی بسیار متفاوت است و با احیای بخشی از این جاذبه گردشگری، امکان بازدید فراهم می‌شود و گردشگران داخلی و خارجی از آن بازدید می‌کنند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تیران و کرون تاکید کرد: فاز نخست این شهر زیرزمینی بازسازی و اصلاح شده است تا بازدیدکنندگان در آن چرخش داشته باشند و با ابعاد مختلف آن آشنا شوند.
مظاهری معتقد است: این نوع معماری و ساختار احداثی شهر زیرزمینی، منطبق با کاربری نظامی است و به‌طور قطع از آن برای همین امر استفاده می‌شد، چراکه مخفی‌گاه‌ها و پیچیدگی ورودی و خروجی آن خاص است.
وی با بیان اینکه این شهر ۸۰ ورودی دارد، اضافه کرد: از هریک از ورودی‌ها که وارد شهر زیرزمینی شویم، قادر به شناخت مسیر اصلی نخواهیم بود.
تأثیر شیوع کرونا بر پیشرفت اقتصادی این شهر زیرزمینی
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تیران و کرون نیز با بیان اینکه از سال ۹۵ اتفاقات خوبی برای شناسایی و احیای این اثر تاریخی صورت گرفت، اظهار کرد: شیوع کرونا سرعت کار را متوقف کرد و در حال حاضر برنامه‌ریزی برای جذب توریست در حال انجام بوده است، اما به دنبال ایجاد یک سازوکار مشخص برای جذب سرمایه‌گذار هستیم.
وی ادامه داد: جذب یک سرمایه‌گذار بخش خصوصی و توسعه آن می‌تواند فرصت اقتصادی خوبی را فراهم کند.
