پالایشگاه نفت اصفهان بهعنوان یکی از بزرگترین مراکز انرژی کشور، در سالهای اخیر با اجرای پروژههای توسعهای و زیستمحیطی، مسیر تازهای از تحول و مسئولیتپذیری را آغاز کرده است؛ مسیری که نهتنها ظرفیت تولید و بهرهوری این مجموعه را افزایش داده، بلکه آن را به الگویی برای صنعت سبز ایران تبدیل کرده است.
در نشست خبری روز شنبه مدیرعامل پالایشگاه نفت اصفهان با اصحاب رسانه، جزئیات اقدامات انجامشده در زمینه رشد تولید، کاهش آلودگی و ارتقای استاندارد فرآوردهها تشریح شد؛ نشستی که نشان داد صنعت نفت کشور، دیگر تنها به تولید سوخت نمیاندیشد، بلکه حفظ محیطزیست و پایداری منابع را نیز در کانون سیاستهای خود قرار داده است.
- مسئولیتپذیری اجتماعی و شفافیت در اطلاعرسانی
غلامرضا باقری دیزج، مدیرعامل شرکت پالایش نفت اصفهان در این نشست با تأکید بر نقش رسانهها در بازتاب واقعیتهای صنعتی کشور گفت: «ما در برابر افکار عمومی مسئول هستیم و باید اجازه دهیم مردم واقعیتها را بدانند. اگر نقصی در مسیر کار وجود دارد، باید با همکاری خبرنگاران اصلاح شود.» او با قدردانی از زحمات اصحاب رسانه افزود که اطلاعرسانی صحیح، یکی از مؤلفههای اصلی اعتماد عمومی و پیشرفت سازمانی است. باقری دیزج پالایشگاه اصفهان را یکی از بزرگترین و قدیمیترین واحدهای پالایشی کشور دانست و گفت این مجموعه، سهم چشمگیری در تأمین سوخت ملی دارد. به گفته او، اجرای طرحهای زیستمحیطی در سالهای اخیر باعث شده این پالایشگاه در مسیر حرکت بهسوی تولید سوختهای استاندارد یورو ۵ قرار گیرد و از منظر زیستمحیطی، جایگاه ویژهای در کشور پیدا کند.
- عبور از چالشها و نظمبخشی به پروژهها
مدیرعامل پالایشگاه نفت اصفهان در تشریح اقدامات دوران مدیریت خود یادآور شد که هنگام آغاز به کار، شرایط اقتصادی کشور بهدلیل نوسانات قیمت نفت و فرآوردهها ناپایدار بود. او گفت: «در آن مقطع، فصل بودجهریزی آغاز شده بود و ما مجبور شدیم برای حفظ تعادل مالی شرکت، پروژهها را بر اساس سه سطح اولویت تقسیم کنیم تا بتوانیم با منابع محدود، پروژههای مهمتر را به سرانجام برسانیم.» به گفته او، با همین سیاست توانستند سال مالی جدید را با تعادل نسبی آغاز کنند.
او همچنین به دو رویداد مهم سال گذشته اشاره کرد: نخست، اجرای تعمیرات اساسی (اورهال) یکی از بزرگترین واحدهای پالایشگاه بود که با وجود دشواریها، در زمان مقرر و با موفقیت انجام شد. دوم، وقفه کوتاهمدتی که در جریان بحران منطقهای و «جنگ ۱۲ روزه» رخ داد و موجب توقف موقت برخی واحدها شد. باقری دیزج افزود: «بازگشت به روال عادی تولید حدود دو ماه زمان برد، اما خوشبختانه با تلاش کارکنان، پالایشگاه بدون آسیب جدی به فعالیت بازگشت.»
- تجهیز زیرساختها و توسعه همکاریهای بینالمللی
به گفته مدیرعامل پالایشگاه اصفهان، در ماههای اخیر تجهیزات جدید و پیشرفتهای وارد کشور شده است که بخش قابلتوجهی از آنها در مرحله نصب قرار دارد. او با اشاره به رویکرد جدید در همکاریهای بینالمللی گفت: «اگر نگاه ما به شرق زودتر جدی گرفته میشد، امروز در برخی پروژهها جلوتر بودیم. بخشی از تجهیزات حیاتی پالایشگاه اکنون در چین در حال ساخت است و با تکمیل آنها، ظرفیت پالایش و بهرهوری انرژی افزایش چشمگیری خواهد داشت.»
باقری دیزج درباره ساختار سهامداری شرکت نیز توضیح داد: بزرگترین سهامدار پالایشگاه، استانداری اصفهان است. شرکت آوای سلامت با بیش از ۱۵ درصد سهام، سهام عدالت با حدود ۱۲ درصد و بانک رفاه کارگران با ۱۰ تا ۱۱ درصد دیگر سهامداران عمده هستند. به گفته او، این ترکیب سهامداری موجب میشود تصمیمهای کلان شرکت در هماهنگی با نهادهای اقتصادی و اجتماعی استان اتخاذ شود.
- اصلاح ساختار تولید و کاهش مصرف منابع طبیعی
در ادامه نشست، مدیرعامل پالایشگاه اصفهان از اقدامات گسترده برای مدیریت مصرف آب و انرژی خبر داد. او گفت: «حدود ۵۰ درصد از آب مصرفی پالایشگاه از منابع غیرمتعارف تأمین میشود. بخشی از آن از پساب شهری و آبهای شور جایگزین آب شرب شده و ۳۰ تا ۴۰ درصد نیز از آب خاکستری تأمین میشود.» هدف نهایی پالایشگاه، استفاده حداکثری از آبهای بازیافتی و قطع وابستگی به منابع آب شیرین است.
به گفته او، اجرای طرحهای زیستمحیطی در این مجموعه بهصورت داوطلبانه و فراتر از الزامات قانونی انجام شده است. باقری دیزج توضیح داد که در طراحی اولیه پالایشگاهها، حجم قابلتوجهی از فرآوردهها به تولید مازوت اختصاص داشت، اما امروز با تغییر استانداردهای جهانی، ساختار پالایشگاه اصفهان اصلاح و سهم تولید فرآوردههای پاکتر افزایش یافته است.
- تولید سوختهای یورو ۵؛ از شعار تا عمل
یکی از محورهای مهم سخنان مدیرعامل پالایشگاه اصفهان، توسعه تولید سوختهای پاک بود. او تصریح کرد: «اصلاح فرایند تولید گازوئیل از استانداردهای قدیمی به یورو ۵ هزینه بسیار بالایی دارد، اما ما با هدف مسئولیتپذیری اجتماعی، اجرای آن را بهصورت داوطلبانه آغاز کردهایم.» او یادآور شد که پنج قانون ملی در حوزه محیطزیست پالایشگاهها وجود دارد که طبق آنها دولت مکلف به اقدام است، اما پالایشگاه اصفهان بدون اتکا به بودجههای دولتی، این مسیر را ادامه میدهد.
در این راستا، واحدهای جدیدی در حال احداث است که پس از بهرهبرداری، سطح گوگرد فرآوردهها را به زیر نیم درصد کاهش میدهد. پروژه تولید گازوئیل یورو ۵، جمعآوری بخارات بنزین، بازیافت آب صنعتی، کنترل نشتها و توسعه فضای سبز، از جمله طرحهایی است که در دستور کار قرار دارد. برخی از این پروژهها از سال ۱۳۹۱ مجوز گرفتهاند و اکنون در مراحل پایانی اجرا هستند.
باقری دیزج با اشاره به آمارهای جهانی گفت: «بیش از ۸۵ درصد آلودگی هوا ناشی از مصرف سوخت در بخش حملونقل و نیروگاههاست و سهم پالایشگاهها از کل آلودگی صنعتی کشور کمتر از ۳ درصد است؛ با این حال، ما خود را نسبت به هر دو بخش تولید و مصرف مسئول میدانیم و کاهش آلایندگی را بهطور مستمر دنبال میکنیم.»
- توازن میان تولید، محیطزیست و امنیت انرژی
مدیرعامل پالایشگاه اصفهان تأکید کرد هدف نهایی این مجموعه، دستیابی به تعادلی پایدار میان تولید سوخت، حفاظت از محیطزیست و تأمین انرژی کشور است. او گفت: «با اجرای فاز نخست طرحهای زیستمحیطی، نهتنها انتشار آلایندهها کاهش یافته، بلکه امکان تأمین پایدار انرژی در فصول سرد نیز فراهم شده است. این موضوع نقش مهمی در جلوگیری از قطعی گاز در منازل و صنایع خواهد داشت.» وی افزود: «در آینده نزدیک و با تکمیل فازهای بعدی توسعه، کشور از واردات فرآوردههای استراتژیک بینیاز خواهد شد و پالایشگاه اصفهان سهم عمدهای در تبدیل سوختهای آلاینده به سوختهای پاک ایفا میکند.»
- پایداری تولید با تکیه بر دانش بومی
باقری دیزج با اشاره به نقش نیروهای متخصص ایرانی در پیشبرد پروژههای پالایشگاه گفت: «امروز بخش عمده طراحی و ساخت تجهیزات توسط متخصصان داخلی انجام میشود و این موضوع نشاندهنده توان مهندسی کشور است.» او خاطرنشان کرد که حتی در حوزه تأمین قطعات، تلاش شده وابستگی به خارج به حداقل برسد و پالایشگاه با استفاده از ظرفیتهای بومی، مسیر خودکفایی را دنبال کند. وی همچنین به موضوع انتقال آب از خلیج فارس اشاره کرد و گفت: بهدلیل هزینههای بالا، استفاده از این منبع در برخی بخشها متوقف شده است. در عوض، آب شرب بهطور کامل از چرخه مصرف حذف و منابع جایگزین در نظر گرفته شده است.
- تابآوری و پدافند غیرعامل؛ تضمین استمرار تولید
در بخش پایانی نشست، یاسین محمدی، مدیر بهداشت، ایمنی، محیطزیست و پدافند غیرعامل پالایشگاه اصفهان، گزارشی از اقدامات امنیتی و پدافندی ارائه داد. او گفت: «پالایشگاه اصفهان در زمره مناطق حیاتی کشور قرار دارد و پدافند غیرعامل در این مجموعه، اولویتی راهبردی است.» به گفته محمدی، طرح جامع مدیریت پدافند غیرعامل شهرک انرژی اصفهان تدوین و در سطح استان تصویب شده و با مرکز SOC استان در ارتباط مستقیم است تا در شرایط بحرانی، هماهنگی کامل میان دستگاهها برقرار باشد. او افزود: «در حوزه آموزش عمومی نیز برنامههای ویژهای برای کارکنان و ساکنان مناطق اطراف اجرا شده تا در مواقع بحران، از سرمایه انسانی و زیرساختها به بهترین شکل حفاظت شود.» محمدی همچنین از تقویت امنیت سایبری در شبکههای داخلی پالایشگاه خبر داد و تأکید کرد: «شبکههای فنی پالایشگاه کاملاً مستقل از شبکههای IT عمومی هستند و تمام قطعات حساس با نظارت ویژه تأمین میشود تا خطر نفوذ یا حمله سایبری به حداقل برسد.» وی گفت: «پدافند غیرعامل امروز نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی ملی است. پالایشگاه اصفهان با اجرای طرحهای مقاومسازی، بررسی تابآوری در برابر تهدیدات پهپادی و ایجاد سد دفاعی در محدوده شهرک انرژی، توانسته امنیت تولید و تداوم فعالیت خود را تضمین کند.»
- اصفهان، پیشگام در پیوند صنعت و محیطزیست
گزارش عملکرد پالایشگاه نفت اصفهان نشان میدهد که صنعت نفت ایران وارد مرحلهای نوین از بلوغ و مسئولیتپذیری شده است؛ مرحلهای که در آن، رشد تولید همزمان با حفاظت از محیطزیست و ارتقای کیفیت زندگی مردم دنبال میشود. این پالایشگاه با تکیه بر توان داخلی، مدیریت هوشمند و نگاه بلندمدت، نهتنها به تولید سوخت پاک یورو ۵ دست یافته، بلکه در کاهش آلودگی هوا، صرفهجویی در مصرف آب و تقویت پایداری انرژی نیز نقشآفرینی کرده است. تداوم این مسیر میتواند الگوی موفقی برای سایر صنایع کشور باشد؛ الگویی که نشان میدهد توسعه صنعتی و صیانت از طبیعت، در صورت برنامهریزی و عزم ملی، میتوانند در کنار هم پیش بروند.
