زمزمهها حکایت از آن دارد که قرار است سازههای نمایشگاه بینالمللی سابق اصفهان در حریم پل تاریخی «شهرستان» و عرصه رودخانه «زاینده رود» با تغییر کاربری پابرجا باشند تا همچنان منظر این کهنترین پل شهر مخدوش و مهجور باقی بماند.
طبق آخرین تصمیمگیری ها سازههای سابق شرکت نمایشگاههای بینالمللی اصفهان به شهرداری واگذار شده است تا این ساختمانهای واقع شده در حریم پل تاریخی شهرستان، تپه باستانی اشرف و مهمتر از آن عرصه زاینده رود در امور عامالمنفعه مورد استفاده قرار گیرد.
به گفته برخی کارشناسان میراث فرهنگی، واگذاری سوله های یاد شده به شهرداری برای انجام امور عامالمنفعه در حالی است که این بناها بواسطه قرارگیری در بستر و عرصه زایندهرود و همچنین مخدوش کردن منظر و حریم درجه یک پل تاریخی شهرستان، حقوق عامه را نقض کرده است.
کوشندگان میراث فرهنگی معتقدند این سازهها زمانی به طور موقت در عرصه زاینده رود و حریم پل شهرستان بنا شده اند و حالا که نمایشگاه بینالمللی اصفهان به مکان مناسبی انتقال یافته، وقت آن است ک منظر این ۲ اثر طبیعی و تاریخی از کمند سازههای ناهمگون رها شوند.
حریم پلهای تاریخی اصفهان در سال ۱۳۷۶ و حریم تپه باستانی اشرف در سال ۱۳۸۲ تصویب و ابلاغ شده اند و سازههای نمایشگاه بینالمللی سابق اصفهان در حریم درجه یک هر ۲ اثر تاریخی و البته در عرصه رودخانه زاینده رود قرار دارند.
نرگس درخشان، کوشنده میراث فرهنگی اصفهان در این پیوند به ایرنا گفت: یکسوی پل تاریخی شهرستان سالهاست بواسطه قرارگیری سازههای ناهمگون نمایشگاه بین المللی اصفهان به نوعی بسته و کور شده و واضح است که حریم و منظر پل تحت تاثیر این سازهها قرار دارد.
وی افزود: این پل در دورانی تنها راه ارتباطی این سو و آن سوی زایندهرود بوده است اما حالا با این وضعیت، کاربری و پویایی خود را از دست داده و به همین واسطه هم کمتر مورد استقبال شهروندان و گردشگران است.
درخشان، پل تاریخی شهرستان را اسیر ساختمانهای بی هویت و متروکی دانست که باید سالها پیش از بستر زایندهرود و پس زمینه کهنترین پل اصفهان پاک سازی میشدند.
وی افزود: امور عامالمنفعه یعنی بستر زاینده رود و حریم پل تاریخی شهرستان که سالهاست قرق این بناها شدهاند.
وی اضافه کرد: میراث فرهنگی باید خواستار برچیده شدن این سازههای بی هویت و متروک از منظر و حریم پل تاریخی شهرستان شود.
همچنین تدوینکننده حریم پلهای تاریخی اصفهان و زاینده رود گفت: زمانی اصفهان، مرکز نمایشگاهها نداشت و بر آن شدند که به طور موقت در بستر رودخانه چنین سازههایی را بسازند.
مرتضی فرشته نژاد افزود: از آنجایی که قرار بود این سازهها موقت باشند، خیمههایی مستحکم با طراحی ایتالیایی ها برپا شد اما این سازهها به شکلی بودند که هرکس میدید متوجه موقتی بودن آنها میشد.
وی اضافه کرد: خیمهها متاسفانه پایدار ماندند تا اینکه پس از مدتها متزلزل و به جای آنها سوله های زشت و بدترکیبی که حالا میبینید بنا شدند.
تدوین کننده حریم پلهای تاریخی و زاینده رود اصفهان گفت: این سازهها باید از حریم پل شهرستان پاکسازی شوند، اساسا نباید بنایی در بستر رودخانه قرار بگیرد.
وی افزود: از سوی دیگر باید گفت، مرکز نمایشگاههای اصفهان در شرق اصفهان ایجاد شده است و لزومی ندارد این سازهها را حفظ کنند و مجدد مورد استفاده قرار دهند.
فرشتهنژاد گفت: این یک نوع لجبازی با ضوابط حفظ حریم و منظر پل تاریخی شهرستان و رودخانه زاینده رود است.
وی افزود: این موضوع به مثابه قانون گریزی و طرف شدن با مردم است چراکه مردم می آیند پل شهرستان و یکی از آثار تاریخی شان را ببینند اما چنین سازههایی منظر پل و محیط طبیعی آن را تحت تاثیر قرار داده است.
فرشتهنژاد گفت: احترام امام زاده را متولی نگه میدارد و مادامی که نتوانیم بدرستی از حق بازپس گیری حریم و منظر قانونی پل شهرستان و تپه باستانی اشرف دفاع کنیم، قاعدتا نهادهای دیگر هر طوری که میخواهند، تصمیم میگیرند و عملی میکنند.
وی افزود: ساختمان نواقلی این پل نشان می دهد که در این مکان، عبور و مرور را کنترل میکردند.
فرشته نژاد تصریح کرد: این پل نمایانگر نشانههای شهری اصفهان در دوران پیش از اسلام است اما حالا منظر و حریم آن به دست کسانی افتاده که سلیقهای، هرکاری دلشان میخواهند می کنند.
وی تاکید کرد: تغییر کاربری سولههای سابق نمایشگاه بینالمللی اصفهان در حریم پل تاریخی شهرستان اتفاقی ناخوشایند است و کارشناسان میراث فرهنگی با آن موافق نیستند.
سخنگوی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان اما در پاسخ به پرسشهای ایرنا گفت: این سازهها به طور موقت برای نمایشگاه اصفهان ایجاد شد و پس از انتقال نمایشگاه بینالمللی به روشن دشت اصفهان – که مکان در خور شان و مناسبی هم هست- در زمان همهگیری کرونا، به پایگاه واکسیناسیون تبدیل شد و هماکنون هم کاربری خاصی ندارند.
شهرام امیری افزود: اولویت اول ما حفظ حریم پل و دومین اولویت ایجاد سایت موزه در تپه باستانی اشرف است، در نتیجه باید اقدامات به گونهای باشد که این محدوده به یک مجموعه گردشگری فرهنگی تبدیل شود تا در عین حال که نماینگر بخشی از تاریخ و هویت شهر است، بتواند به توسعه اقتصادی این بخش از شهر هم کمک کند.
وی یادآور شد: سه سال پیش در شورای شهر پیشین پیشنهاد تبدیل این مکان به یک اکو موزه مطرح شد تا به توسعه اقتصادی و فرهنگی این محور کمک شود، یعنی همین سازهها با تغییر و تحولاتی به گونهای به کاربری گردشگری تبدیل شود.
امیری افزود: این پیشنهاد در سال های بعدی عملی نشد و حالا نظر ما این است که هر اتفاقی قرار است در این محدوده بیفتد باید با در نظر گرفتن پل شهرستان و تپه باستانی اشرف باشد چراکه این محدوده یکی از قدیمیترین محدودههای شهر نشینی در فلات مرکزی ایران است و میتواند بستر مناسبی برای توسعه گردشگری فرهنگی باشد.
وی تصریح کرد: این اتفاق باید با جمعآوری یا ساماندهی سازههای یاد شده باشد. در یک محدوده باستانی، در کنار یک پل تاریخی و در امتداد محور طبیعی زایندهرود همه چیز برای توسعه گردشگری فرهنگی آماده است.
پل شهرستان یا پل جی کهنترین پل تاریخی اصفهان بر روی رودخانه زاینده رود است.
این پل در زمان ساسانیان بنا و در زمان دیلمیان و سلجوقیان تعمیر و مرمت شده است.
تپه باستانی اشرف نیز یکی از کهنترین کانون های شکل گیری شهر تاریخی اصفهان مربوط به دوره ساسانیان و اشکانیان است.
این تپه در کرانه زاینده رود و در نزدیکی پل تاریخی شهرستان قرار دارد.
این ناحیه مطابق اعلام صاحب نظران و تاریخ نگاران اعصار قدیم و جدید، در برگیرنده آثاری ارزشمند از دورههای مختلف تاریخی است که در زیر تپه ای موسوم به تپه اشرف مدفون شده است و قدمت آن به قبل از اسلام باز میگردد.