اختلالات اسکلتی-عضلانی یکی از مشکلات شایع دانش‌آموزان است. تشخیص به موقع اختلالات اسکلتی-عضلانی باعث آگاهی بخشی والدین و دانش آموزان برای پیشگیری و درمان‌های لازم می‌شود.
اختلالات اسکلتی- عضلانی یکی از مشکلات شایع دانش‌آموزان است. تشخیص به موقع اختلالات اسکلتی-عضلانی باعث آگاهی بخشی والدین و دانش آموزان برای پیشگیری و درمان‌های لازم می‌شود.
اختلال در ساختار ستون فقرات باعث عوارضی همانند درد، بدشکلی و اشکال در عملکرد فرد می‌شود. عدم شناسایی و رعایت نکردن اصول پیشگیری و درمان های لازم مرتبط با اختلالات عضلانی-اسکلتی عاملی مهم در راستای بروز علایم و مشکلات بیشتر در آینده است.
در همین رابطه با بابک وحدت‌پور، متخصص طب فیزیکی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز گفت‌وگویی انجام دادیم.
دکتر بابک وحدت‌پور، متخصص طب فیزیکی
با آگاهی از اختلالات اسکلتی عضلانی از مشکلات آینده فرزندانمان پیشگیری کنیم
بابک وحدت‌پور، متخصص طب فیزیکی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان در پاسخ به این سؤال که انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز چیست، اظهار داشت: اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات به بیماری اطلاق می‌شود که در آن ستون فقرات فرد مبتلا انحرافی به سمت چپ یا راست داشته باشد.
وی با بیان اینکه ستون مهره‌ها مجموعه‌ای از مهره‌ها است که روی هم قرار گرفته است، گفت: در حالت طبیعی اگر از پشت به ستون فقرات نگاه کنیم کلیه این مهره‌ها باید توی یک خط و روی هم به صورت صاف قرار بگیرند؛ اما اگر در ستون فقرات فرد هر انحرافی به سمت چپ یا راست وجود داشته باشد این فرد دچار اسکولیوز شده است.
وحدت‌پور افزود: ستون فقرات در ناحیه پشتی با دنده‌ها اتصال دارند و اگر چرخش و انحرافی در قسمت وسط ستون مهره‌ها باشد، این بد شکلی می‌تواند با انحراف دنده‌ها در قفسه سینه خودش را نشان بدهد.
علائم اختلالات اسکلتی عضلانی
انحراف ستون فقرات باعث می‌شود شانه‌ها بالا و پایین قرار گیرد
این متخصص طب فیزیکی بیان کرد: انحراف ستون فقرات باعث می‌شود شانه‌ها بالا و پایین قرار گیرد و ممکن است کتف برجسته‌تر باشد و حتی ناحیه لگن هم سطح نیست و به صورت کج قرار می‌گیرد.
وی انواع اسکولیوز را به سه دسته تقسیم کرد و گفت: اسکولیوز بر اساس علتی که دارد به سه نوع مادرزادی، عصبی عضلانی و ایدیوپاتیک تقسیم می‌شود.
وحدت‌پور با بیان اینکه نوع ایدیوپاتیک شامل مواردی است که علتش مشخص نیست، عنوان کرد: نوع مادرزادی مربوط به اختلالاتی است که از دوران جنینی در ستون فقرات وجود دارد، به عنوان مثال یک مهره تشکیل نشده یا از لحاظ استخوانی مهره‌ها به هم چسبندگی دارند و این چسبندگی در مهره‌ها منجر به دیده شدن انحراف در ستون مهره‌ها می‌شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اضافه کرد: در نوع عصبی عضلانی انحرافی که در ستون مهره‌ها ایجاد می‌شود به واسطه یک سری از بیماری‌های درگیر کننده اعصاب یا عضلات است، به عنوان مثال افرادی که دچار فلج اطفال هستند ممکن است به مرور زمان دچار انحراف و کجی در ستون مهره‌ها بشوند.
وی تصریح کرد: اما شایع‌ترین مورد اسکولیوز نوع ایدیوپتیک است که وقتی اطلاق می‌شود که در بررسی‌هایی انجام شده از جمله عکس و گرافی ستون فقرات گرفته شده پزشک هیچ مورد غیرطبیعی مثل نقص مهره‌ها یا چسبندگی بین مهره ها مشاهده نمی‌کند و یا فرد مبتلا به بیماری عصبی عضلانی خاصی نیست و فرد با علت نامشخص دچار این بیماری شده است.
انحراف ستون مهره‌ها می‌تواند روی دنده‌ها و حجم قفسه سینه اثر بگذارد، این تغییر حجم قفسه سینه می‌تواند عملکرد قلب و ریه‌ها را دست خوش تغییرکند
وحدت‌پور ادامه داد: اسکولیوز ایدیوپتیک خود به سه نوع نوزادی، نوجوانی و بزرگسالی تقسیم می‌شود، نوع نوزادی از بدو تولد تا سه سالگی اتفاق می‌افتد، نوع نوجوانی که از ۴ سالگی تا شروع بلوغ و سنین مدرسه و نوع بزرگسالی از آغاز بلوغ تا پایان دوره بلوغ ممکن است رخ دهد.
این متخصص طب فیزیکی افزود: نوع نوزادی در پسر بچه‌ها شایع‌تر است و در بیشتر اوقات به محض اینکه تشخیص داده شد با اقدامات محافظه کارانه از جمله گچ‌گیری‌های متعدد و یا استفاده از بریس قابل اصلاح است.
وی تصریح کرد: در اسکولیوز نوجوانی که از چهار سالگی تا شروع بلوغ رخ می‌دهد گاهی ممکن است بسیار زاویه انحراف پیشرفت کند و ستون فقرات دچار بدشکلی‌ها و کجی‌های بسیار زیادی شود.
وحدت‌پور بیان کرد: همان طور که قبلا گفته شد، انحراف ستون مهره‌ها می‌تواند روی دنده‌ها و حجم قفسه سینه اثر بگذارد، این تغییر حجم قفسه سینه می‌تواند عملکرد قلب و ریه‌ها را دست خوش تغییرکند.
انحراف ستون مهره‌ها
روش‌های پیشگیری و درمان اختلالات اسکلتی عضلانی
این متخصص طب فیزیکی در پاسخ به این سؤال که روش‌های پیشگیری و درمان چیست، گفت: اگر زاویه تا زیر ۲۵ درجه باشد، فرد باید تحت نظر پزشک قرار بگیرد و معاینات و آزمایشات دوره‌ای به صورت مرتب شود، منظور از آزمایشات روش‌های تصویربرداری است.
اگر والدین ایرادی مثل کج نشستن ،کج راه رفتن و بد شکلی ستون فقرات هنگام مطالعه و درس خواندن در فرزند خود مشاهده کردند، حتما باید به کودکان و نوجوانان تذکر دهند
وی با تاکید بر سبک زندگی سالم تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین نکات برای افراد اصلاح سبک زندگی است، یعنی اگر والدین ایرادی مثل کج نشستن ،کج راه رفتن و بد شکلی ستون فقرات هنگام مطالعه و درس خواندن در فرزند خود مشاهده کردند، حتما باید به کودکان و نوجوانان تذکر دهند.
وحدت‌پور با اشاره به ورزش درمانی و حرکات اصلاحی افزود: استفاده از حرکات اصلاحی بسیار تاثیرگذار است البته چون در اسکولیوز مهره‌ها به صورت غیر قرینه است، ورزش‌ها هم باید بر اساس معاینه‌ای که انجام می‌شود و به صورت تخصصی آموزش داده شود.
این متخصص طب فیزیکی ادامه داد: به طور کلی درمان این است که عضلاتی که در قسمت تقعر ستون فقرات قرار گرفته کشش داده شود و به عضلاتی که در قسمت تحدب این منحنی قرار گرفته ورزش‌های تقویتی بدهیم.
وی بیان کرد: اگر زاویه پیشرفت کرد و در محدوده بالای ۲۵ درجه قرار گرفت می‌توانیم از بریس یا وسایل کمک حرکتی استفاده کنیم که به ستون مهره‌ها بسته می‌شود.
اختلال در ساختار ستون فقرات
توصیه به والدین در خصوص مشکلات اسکلتی عضلانی دانش آموزان
وحدت‌پور به والدین توصیه کرد هر از چند گاهی وضعیت اسکلتی و ستون فقرات کودکان و نوجوانان خود را بررسی کنند و در صورت مشاهده علائمی چون انحراف به چپ یا راست ستون فقرات، هم سطح نبودن لگن، برجستگی یکی از کتف‌ها، قرینه و برابر نبودن فاصله دست‌ها تا بدن در دو طرف، بالا بودن یکی از شانه‌ها، قرار نگرفتن سر در مرکز بدن و انحراف آن به یک طرف حتما به پزشک مراجعه کنند.
با توجه به وضعیت اسکلتی و ستون فقرات کودکان و نوجوانان و تشخیص و اقدام به موقع انحرافات ستون مهره‌ها می‌توان با یک درمان خیلی ساده و پیش پا افتاده عارضه را درمان کرد
این متخصص طب فیزیکی خاطرنشان کرد: توصیه می‌کنم به سلامتی خود و فرزندانمان اهمیت بدهیم، با توجه به وضعیت اسکلتی و ستون فقرات کودکان و نوجوانان و تشخیص و اقدام به موقع انحرافات ستون مهره‌ها می‌توان با یک درمان خیلی ساده و پیش پا افتاده عارضه را درمان کرد و از درگیر شدن با روش‌های درمانی مشکل و بعضاً جراحی‌ها پیشگیری کرد.
به گزارش فارس، اسکولیوز یک بیماری مربوط به ستون فقرات است که در آن انحنای طبیعی ستون فقرات از بین رفته و دنبال آن عوارضی برای بیمار به وجود می‌آید. این بیماری دلیل مشخص و واضحی ندارد و به خاطر پیشگیری از این بیماری عملی ناممکن است. بنابراین افراد مشکوک باید خود را از نظر این بیماری بسنجند و در صورت ابتلا به این بیماری هر چه سریع‌تر برای درمان آن اقدام کنند.
